Tag Archives: 336 ΜΔΒ

Τελετή απόσυρσης Α-7 Corsair II. (Φωτογραφίες)

Σήμερα, ένα σημαντικό βιβλίο στη μεγάλη και πολύτομη ιστορία της ΠΑ έκλεισε.

Ένα βιβλίο που περιέχει πολλές λέξεις, οι περισσότερες από τις οποίες είναι συνώνυμες με, ή περιστρέφονται γύρω από, το Καθήκον, την Ομορφιά της πτήσης, το αέναο Ρίσκο των ιπτάμενων, της Σταθερότητας που προσέφεραν, την Αγάπη προς την Πατρίδα, τις Ιδιαιτερότητες του εν λόγω αεροσκάφους για την ΠΑ και φυσικά, τον ιδιαίτερο Ρόλο που κλήθηκε αυτό το αεροπλάνο να παίξει, με τους χειριστές και το προσωπικό εδάφους να βάζει πάντα και πάνω απ’ όλα την Πατρίδα.

Ο τόπος ήταν ο Άραξος. Το δεύτερο λημέρι των Κουρσάρων του Αιγαίου, μετά το πάντα φιλόξενο ‘λιμάνι’ της Σούδας. Ο χρόνος ήταν η 17η μέρα του Οκτωβρίου του 2014. Προκειμένου να σας μεταφέρω στο κλίμα της γιορτής συνταξιοδότησης των θρυλικών πλέον Α-7, ώστε να προετοιμαστείτε για το αναλυτικό ρεπορτάζ, δείτε ένα (ομολογουμένως μικρό) δείγμα τις φωτογραφίες από την 116ΠΜ και την 336ΜΒ. Συνέχεια

Σχολιάστε

Filed under Ιστορικά Αεροσκάφη

Σωτήριος Σκάντζικας. Η «Μεγάλη Απόδραση» ενός μεγάλου Έλληνα

Ένας αεροπόρος θέλει να πετάει γιατί έχει την αίσθηση ότι σπάει τα γήινα δεσμά με τα οποία τον έχει δέσει η Φύση και αποδρά σε ένα ανεξερεύνητο γαλανό πεδίο κυνηγιού. Γίνεται δεύτερη φύση ενός αεροπόρου να αποδρά. Ποιός δε θυμάται τον θρυλικό Douglas Bader που προσπαθούσε να αποδράσει ενώ δεν είχε καν πόδια; Δανειζόμενος τον «κειμενικό κορμό» από το εξαίρετο κομμάτι του φίλου Ιωάννη Σταματίου, θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω την ιστορία του μοναδικού Έλληνα που συμμετείχε στην ενέργεια η οποία έμεινε γνωστή ως «η Μεγάλη Απόδραση»…

Ο Σωτήριος Σκάντζικας γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Αυγούστου, 1921. Τον Σεπτέμβριο του 1940 εισήλθε στη Σχολή Αεροπορίας. Μετά την κατάρρευση της ελληνικής άμυνας και την κατάκτηση της Ελλάδος από τους Γερμανοιταλοβούλγαρους, ο Σκάντζικας διέφυγε στη Μέση Ανατολή. Από εκεί, μετακινήθηκε στη Νότια Ροδεσία, όπου συνέχισε την εκπαίδευσή του στη σχολή χειριστών της RAF. Μεταξύ των εκεί εκπαιδευτών ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του, Σαράντης.

Τα αδέλφια Σωτήρης και Σαράντης Σκάντζικας

Τα αδέλφια Σωτήρης και Σαράντης Σκάντζικας

Τον Ιούλιο του 1942 ο Σωτήρης Σκάντζικας, ως Αρχισμηνίας χειριστής της φρεσκο-ιδρυθείσας 336 Μοίρας Διώξεως, πήρε το βάπτισμα του πυρός στις επιχειρήσεις του Μετώπου της Βορείου Αφρικής.

Έναν χρόνο αργότερα, τον Ιούλιο του 1943, η 336 Μ.Δ. συμμετείχε στην πιο σημαντική αποστολή των ελληνικών Μ.Δ. στη Μέση Ανατολή, στην περίφημη επιχείρηση «Θέτις». Στόχος της επιχείρησης ήταν η προσβολή γερμανικών στόχων στην κατεχόμενη Κρήτη, εν είδη εκδίκησης για το έγκλημα της Κανδάνου. Στην επιχείρηση συμμετείχαν 8 αεροσκάφη της 335 Μ.Δ. με χειριστές τους Σμηναγούς Γ. Πάγκαλο και Ν. Βολονάκη, τους Ανθυποσμηναγούς Κ. Μιχαηλίδη και Ε. Χατζηϊωάνου τους Αρχισμηνίες Α. Κουντούρη και Ν. Φράγκο και τους Επισμηνίες Β. Δούκα και Μ. Λάϊτμερ. Από την 336 συμμετείχαν 9 αεροσκάφη με χειριστές τους Σμηναγούς Σπ. Διαμαντόπουλο, Ι. Κατσαρό (ο βετεράνος της αερομαχίας των Τρικάλων), τον Υποσμηναγό Δ. Βουτσινά, τους Ανθυποσμηναγούς Ελευθέριο Αθανασάκη και Σωτήρη Σκάντζικα, τους Αρχισμηνίες Γ. Παπαϊωάννου, Κων. Κόκκα και Αν. Φραγκιά και τον Επισμηνία Γ . Νικολόπουλο.

Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, το Hurricane IIc (με νηολόγιο HW250) του Σκάντζικα καταρρίφθηκε.

Στο βιβλίο του, «Πετώντας σε ξένους ουρανούς» ο Ηλίας Καρταλαμάκης μας παραθέτει απόσπασμα με τη μαρτυρία του ανθυποσμηναγού Κόκκα ο οποίος συμμετείχε στην επιχείρηση.

«… Χτυπάμε καταυλισμούς, αυτοκίνητα, πυροβολεία, και κάθε στρατιωτικό στόχο που βρίσκεται μπροστά μας. Παντού όμως μας δίνουν και απάντηση τα εχθρικά αντιαεροπορικά. Περνάμε μέσα από μια ανοιχτή χαράδρα και βρισκόμαστε στην πεδιάδα του Αη–Νικόλα. Εκεί ακούω τον Αθανασάκη να φωνάζει ότι προσγειώνεται αναγκαστικά

Στο σημείο όμως που προσγειώθηκε βρισκόταν μια Γερμανική περίπολος η οποία τον κατεδίωξε. Ο Αθανασάκης αμύνθηκε με το περίστροφό του, προσπαθώντας ταυτόχρονα να διαφύγει. Παρ’ όλα αυτά, ο αγώνας είναι άνισος. Οι σφαίρες του Αθανασάκη τελειώνουν κάποια στιγμή, με αποτέλεσμα να πέσει νεκρός πάνω στην ανταλλαγή πυροβολισμών με τους διώκτες του.

Στο μεταξύ, τα ελληνικά αεροπλάνα συνέχισαν την αποστολή τους, πετώντας προς το Ηράκλειο και πλήττοντας Γερμανικό στρατόπεδο. Το αεροπλάνο του Σωτήρη Σκάντζικα χτυπήθηκε από τα Γερμανικά αντιαεροπορικά πυρά και καταρρίφθηκε.

«…Ακριβώς δεξιά μου πετάει ο συμμαθητής μου ο Σκάντζικας και μου κάνει νόημα με τον αντίχειρα ότι χτυπήθηκε. Το αεροπλάνο του είναι σκεπασμένο με λάδια που φανερώνει τι πρόκειται να συμβεί στον συνάδελφό μου. Ήταν η τελευταία φορά που τον είδα…»

Ο Αθανασάκης (αριστερά) και ο Σκάντζικας (μέσο) ποζάρουν με έναν τεχνικό της 336, μπροστά από ένα Hurricane MkIIc

Ο Αθανασάκης (αριστερά) και ο Σκάντζικας (μέσο) ποζάρουν με έναν τεχνικό της 336, μπροστά από ένα Hurricane MkIIc

Ο Σκάντζικας αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς. Οδηγήθηκε ως αιχμάλωτος πολέμου στο τεράστιο Γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων αεροπόρων Stalag Luft No ΙΙΙ, της Luftwaffe, 160 περίπου χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Βερολίνου, στη σημερινή Πολωνία. Εκεί ο Σκάντζικας έμελλε να έχει το δικό του ραντεβού με την ιστορία!

Στο στρατόπεδο αιχμαλώτων, του οποίου Διοικητής ήταν ο Σμήναρχος Friedrich-Wilhelm von Lindeiner-Wildau, ο Σκάντζικας έλαβε τον αριθμό κρατουμένου 1822 και τοποθετήθηκε στον Βρετανικό Τομέα, όπου έλαβε το παρατσούκλι «Νικ» μιας και το Sotirios ή το Scantzikas έρχονταν λίγο δύσκολα στο να προφερθούν από τα βρετανικά χείλια. Στον συγκεκριμένο τομέα είχε ιδρυθεί μία επιτροπή, με επικεφαλής τον Σμήναρχο Roger J. Bushell, της οποίας σκοπός ήταν η οργάνωση αποδράσεων.

 Την Άνοιξη του 1943, ο πολυμήχανος Bushell εμφανίστηκε στην επιτροπή και παρουσίασε ένα τολμηρό και πρωτοφανές σχέδιο απόδρασης περισσοτέρων των 200 αιχμαλώτων από το Stalag Luft No ΙΙΙ. Το σχέδιό του προέβλεπε τη διάνοιξη τούνελ, το οποίο θα κατέληγε εκτός των συρματοπλεγμάτων του στρατοπέδου, στο κοντινό δάσος. Μόλις θα έβγαιναν οι δραπέτες από το στρατόπεδο, χωρισμένοι σε ομάδες και εφοδιασμένοι με πλαστά έγγραφα, ακολουθώντας συγκεκριμένα δρομολόγια θα διέφευγαν από τη Γερμανία και θα κατέληγαν σε ελεύθερες χώρες ώστε να επαναπροωθηθούν σε μάχιμες μονάδες. Τα λόγια του ήταν τα εξής:

«Everyone here in this room is living on borrowed time. By rights we should all be dead! The only reason that God allowed us this extra ration of life is so we can make life hell for the Hun… In North Compound we are concentrating our efforts on completing and escaping through one master tunnel. No private-enterprise tunnels allowed. Three bloody deep, bloody long tunnels will be dug – Tom, Dick, and Harry. One will succeed!»

Το μικρό αυτό λογύδριο του Bushell σε ελεύθερη απόδοση μπορεί να δοθεί ως:

«Καθένας σε αυτό εδώ το δωμάτιο ζει με δανεικό χρόνο. Κανονικά θα έπρεπε να ήμασταν όλοι νεκροί! Ο μόνος λόγος που Ο Θεός μας έδωσε αυτήν την επιπλέον μερίδα ζωής είναι για να κάνουμε τη ζωή των Γερμαναράδων κόλαση… Στον Βόρειο Τομέα, επικεντρώνουμε τις προσπάθειές μας στην ολοκλήρωση μίας κεντρικής σήραγγας και την απόδραση μέσα από αυτήν. Τρία διαολεμένα βαθιά, διαολεμένα μακριά τούνελ θα σκαφθούν- ο Τομ, ο Ντικ και ο Χάρυ. Ένα θα πετύχει!»

Όπως καθίσταται σαφές, το σχέδιο προέβλεπε τη διάνοιξη τριών τούνελ, τα οποία έλαβαν τις ονομασίες “Tom”, “Dick” και “Harry”. Η διάνοιξη των τριών τούνελ σε διαφορετικά σημεία του στρατοπέδου απέβλεπε στην εξασφάλιση της επιτυχίας του σχεδίου της απόδρασης, έτσι ώστε αν οι Γερμανοί ανακάλυπταν ένα από τα τούνελ, να μην εγκαταλειφθεί η προσπάθεια αλλά να συνεχιστεί στα εναπομείναντα.

Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος και τον ευφυή σχεδιασμό του εγχειρήματος πρέπει να σημειώσουμε ότι το τούνελ “Harry” σκάφτηκε σε βάθος 9 μέτρων και είχε μήκος 102 μέτρων. Ξεκινούσε από τον ξύλινο θάλαμο διαμονής κρατουμένων υπ’ αριθμόν 104 και κατέληγε αρκετά μέτρα έξω από το εξωτερικό συρματόπλεγμα. Το πλάτος του ήταν τέτοιο ώστε να χωράει έναν άνδρα, ξαπλωμένο επάνω σε ένα βαγόνι που κινείτο σε ράγες, τοποθετημένες σε όλο το μήκος της σήραγγας! Κατά μήκος του τούνελ υπήρχαν δύο ενδιάμεσοι σταθμοί, που ήταν απλώς σημεία που είχαν διαπλατυνθεί περισσότερο, έτσι ώστε να χωρούν δύο άτομα. Επιπλέον, υπήρχαν σημεία εξαερισμού και το τούνελ ηλεκτροδοτούνταν και φωτιζόταν σε όλο του το μήκος! Στην κατασκευή των τούνελ απασχολήθηκαν περίπου 600 αιχμάλωτοι- αριθμός τριπλάσιος από αυτόν που προβλεπόταν να αποδράσουν!

Το πρώτο πλήγμα στην μεγαλύτερη ως τότε επιχείρηση απόδρασης ήρθε το καλοκαίρι του 1943, όταν οι Γερμανοί ανακάλυψαν το τούνελ “Tom”. Το σχέδιο λειτούργησε όπως είχε προνοήσει ο Bushell και η επιχείρηση συνεχίστηκε στα άλλα 2. Το τούνελ “Harry” θα χρησιμοποιούνταν για την απόδραση ενώ το τούνελ “Dick” για την απόκρυψη του υλικού που απαιτούνταν για την απόδραση.

Τον Μάρτιο του 1944, μετά από περίπου 1 χρόνο εργασιών, όλα ήταν έτοιμα για την απόδραση περίπου 200 αιχμαλώτων. Η επιτροπή απoφάσισε τη σειρά με την οποία θα δραπέτευαν οι 30 πρώτοι αιχμάλωτοι, βάσει των μεγαλύτερων πιθανοτήτων που είχαν να διαφύγουν, ενώ η σειρά των υπολοίπων προέκυψε μετά από κλήρωση. Ο Σκάντζικας είχε λάβει τον αριθμό 49 και θα δραπέτευε μαζί με τον Σμηναγό ”Jimmy” James, έναν Βρετανό πιλότο βομβαρδιστικού, ο οποίος είχε επιχειρήσει να αποδράσει συνολικά άλλες 13 φορές! Μετά την έξοδο τους από το τούνελ οι δύο αυτοί δραπέτες θα κατευθύνονταν προς την Τσεχοσλοβακία. Από εκεί στα Βαλκάνια και εν συνεχεία στην Τουρκία από όπου θα έφθαναν στη Μέση Ανατολή. Εύκολο να το χαράζεις στον χάρτη…

Την Παρασκευή, 24 Μαρτίου 1944 κι ενώ χιόνιζε, οι αιχμάλωτοι συγκεντρώθηκαν στον θάλαμο 104 και άρχισαν να εισέρχονται ένας- ένας στο τούνελ. Η απόδραση ξεκίνησε στις 22:30, αλλά φυσικά, εκτός των άλλων είχε να αντιμετωπίσει τον νόμο του Murphy σύμφωνα με τον οποίο, «ό, τι μπορεί να πάει στραβά θα πάει, και μάλιστα, τη χειρότερη δυνατή στιγμή.»

Κατά τη διάρκεια της απόδρασης, εξαιτίας συμμαχικών βομβαρδισμών, επικράτησε συσκότιση στο στρατόπεδο και στο τούνελ, γεγονός που αναμφίβολα, δυσκόλευε τις κινήσεις των δραπετών και επιβράδυνε το ρυθμό της εξόδου των! Ιπτάμενοι ήταν εξ’ άλλου, όχι τυφλοπόντικες! Σα να μην έφτανε αυτό, τμήμα του τούνελ κατέρρευσε και χρειάστηκε χρόνος για να επισκευαστεί! Και σε τέτοιες περιπτώσεις, ο χρόνος είναι πολύτιμος γιατί χρειάζεσαι το πέπλο της νύχτας για να σκεπάζει τις δουλειές που κάνεις- κυριολεκτικά- υπογείως. Έγινε αντιληπτό ότι μόλις 100 αιχμάλωτοι θα μπορούσαν να αποδράσουν πριν την ανατολή του ήλιου!

Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν το είχαν ακόμη αντιμετωπίσει και διαπιστώθηκε μονάχα όταν οι πρώτοι δραπέτες έφτασαν στην έξοδο του τούνελ! Με έκπληξη και τρόμο διαπίστωσαν ότι η έξοδος του “Harry” δεν βρισκόταν ανάμεσα στα δέντρα του δάσους όπως είχε υπολογισθεί, αλλά κοντά στο εξωτερικό συρματόπλεγμα του στρατοπέδου δίπλα από μια υπερυψωμένη σκοπιά με προβολείς.

Οι αιχμάλωτοι ξεπέρασαν το αρχικό τους σοκ και παρά τα ουσιαστικά προβλήματα που αντιμετώπισαν, μέχρι τις 04.55 της 25ης Μαρτίου, 76 από αυτούς είχαν δραπετεύσει. Τη στιγμή όμως που ο 77ος δραπέτης έβγαινε από το τούνελ έγινε αντιληπτός από τους Γερμανούς και σήμανε συναγερμός! Δύο ακόμα φυγάδες που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν στο δάσος, παραδόθηκαν αμέσως προκειμένου να αποφύγουν την πισώπλατη εκτέλεση! Στον θάλαμο 104 η επιχείρηση απόδρασης σταμάτησε αμέσως και άρχισε η επιχείρηση ανάσυρσης των 8 ατόμων που βρίσκονταν ακόμα στο τούνελ! Ευτυχώς πρόλαβαν και επέστρεψαν στον θάλαμο πριν οι Γερμανοί ανακαλύψουν τη σήραγγα! Με την ανακάλυψη του τούνελ, περίπολοι με σκυλιά ξεχύθηκαν στο δάσος! Κηρύχθηκε “Grossfahndung” – «Εθνικός Συναγερμός» και στην καταδίωξη των δραπετών έλαβε μέρος ο Στρατός, η Αστυνομία, ακόμη και η Gestapo.

Η ομάδα του Σκάντζικα αποτελούνταν από 12 άτομα και μετά την έξοδο από το τούνελ κατευθύνθηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό του Tschiebsdorf, απ’ όπου πήραν το τραίνο για τη μικρή πόλη Boberöhrsdorf, προσποιούμενοι τους ξένους εργάτες. Μετά από 3 ώρες ταξιδιού, οι 12 δραπέτες έφτασαν ανενόχλητοι στον προορισμό τους. Στη μικρή αυτή πόλη και μετά από σύντομους αποχαιρετισμούς χωρίστηκαν σε δυάδες. Οι James και Σκάντζικας κατευθύνθηκαν με τα πόδια, προς την οροσειρά Riesengebirge για να φτάσουν στην περιοχή της Τσεχοσλοβακίας. Το πρωί της 25ης Μαρτίου στα ανατολικά της διαδρομής τους φαινόταν η πόλη Hirschberg- ή Jelena Gora όπως λέγεται σήμερα στα Πολωνικά-. Μελανιασμένοι από το κρύο και καταπονημένοι, αποφάσισαν να ρισκάρουν και να ξαναχρησιμοποιήσουν το τραίνο. Μπαίνοντας στο σιδηροδρομικό σταθμό όμως, τράβηξαν την προσοχή δύο αστυνομικών, καθώς είχε πλέον σημάνει ο «Εθνικός Συναγερμός». Οι δύο αστυνομικοί, ελέγχοντας τα έγγραφα των 2 δραπετών δεν έμειναν ικανοποιημένοι από τις εξηγήσεις τους. ο James παρίστανε τον Γιουγκοσλάβο και ο Σκάντζικας τον Έλληνα εργάτη και τους οδήγησαν στα γραφείο της Kriminal Polizei της πόλης. Εκεί ανακρίθηκαν και οι δύο από την Gestapo μέχρι το απόγευμα της 28ης Μαρτίου, οπότε και τους μετέφεραν σε διαφορετικούς προορισμούς.

Σύμφωνα με πληροφορίες που ήρθαν στο φώς κατα την διάρκεια των δικών εγκληματιών πολέμου στη Νυρεμβέργη, ο Σωτήριος Σκάντζικας εκτελέστηκε από έναν άντρα της Gestapo με το επώνυμο Lux στις 30 Μαρτίου, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.

Ο ίδιος ο Ηitler διέταξε την … εκτέλεση (!) των δραπετών που θα συλλαμβάνονταν, όπως και του von Lindeiner, του αρχιτέκτονα που σχεδίασε το στρατόπεδο και του Γερμανού Αξιωματικού που είχε υπηρεσία το βράδυ της απόδρασης! Τέτοια ήταν η οργή του για την ομαδική απόδραση από το Stalag Luft III που αναρωτιέται κανείς πώς θα αντιδρούσε αν τελικά στεφόταν με επιτυχία το εγχείρημα… Οι Goering (αρχηγός της Αεροπορίας), Keitel (γνωστός και ως ο… πυροσβέστης του Hitler), Graevenitz, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τους αιχμαλώτους πολέμου και Westhoff προσπάθησαν να του αλλάξουν τη γνώμη, αφού η εκτέλεση αιχμαλώτων αποτελούσε έγκλημα που παραβίαζε τη συνθήκη της Γενεύης, αλλά το μόνο που κατάφεραν ήταν να περιορίσουν τον αριθμό των εκτελεσθέντων!

Μία λίστα με 50 υποψήφιους προς εκτέλεση εκπονήθηκε από τον Στρατηγό Artur Nebe. Οι 50 θα εκτελούνταν και στη συνέχεια τα πτώματα τους θα αποτεφρώνονταν, μάλλον για να εξαφανιστούν τα ίχνη της εκτέλεσης. Ο ηγέτης της απόδρασης, Roger Bushell εκτελέστηκε από τον Emil Schulz της Gestapo έξω από το Saarbrücken της Γερμανίας.

Μεταξύ των εκτελεσθέντων από τους 73 συλληφθέντες επίδοξους δραπέτες ήταν και ο Σωτήριος Σκάντζικας. Η ιστορία της σύλληψης του μας έχει μεταφερθεί από τον σύντροφο του, τον Σμηναγό B.A. ”Jimmy” James ο οποίος στάθηκε τυχερός και δεν εκτελέστηκε. Μετά από λίγες ημέρες οδηγήθηκε στο στρατόπεδο αιχμαλώτων Sachsenhausen, από όπου και πάλι απέδρασε, αλλά και πάλι συνελήφθη.
Εκεί κατά σύμπτωση, βρέθηκε συγκρατούμενος με τον Στρατάρχη Παπάγο! Απελευθερώθηκε λίγο πριν από το τέλος του πολέμου, τον Απρίλιο του 1945.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η νοοτροπία των Βρετανών στρατιωτικών επέβαλλε ότι αν αιχμαλωτίζονταν θα είχαν καθήκον να αποδράσουν και να επιστρέψουν στην ενεργό δράση. Για τους Γερμανούς δεν υπήρχε αντίστοιχη συλλογιστική και δεν μπορούσε να γίνει κατανοητό από τη διοίκηση των στρατοπέδων αιχμαλώτων ή τους δεσμοφύλακες το γιατί επιχειρούσαν να αποδράσουν. Πόσο δε μάλλον, γιατί προσπαθούσαν να αποδράσουν ξανά ενώ είχαν αποτύχει στην πρώτη, στη δεύτερη ή και στην τρίτη τους απόπειρα. Επειδή όμως κατανοούσαν τον αντίκτυπο των όποιων επιτυχών αποδράσεων όπως επίσης και των όποιων αποτυχημένων, είχαν δημιουργήσει στρατόπεδα αιχμαλώτων από τα οποία θεωρούνταν αδύνατο να αποδράσει κάποιος. Το πιο διάσημο από αυτά ήταν το κάστρο του Colditz, το λεγόμενο «Bad Boys’ camp». Οι Ιάπωνες από την άλλη, οι οποίοι θεωρούσαν εξευτελισμό να πιαστεί κάποιος αιχμάλωτος, δεν είχαν σε καμία εκτίμηση τους αιχμάλωτους αντιπάλους των. Ως εκ τούτου, είχαν πολύ πιο απλές διαδικασίες κράτησης και πολύ πιο ωμές μεθόδους αποτροπής αποδράσεων: Καταναγκαστική εργασία μέχρι θανάτου- κυριολεκτικά για πολλούς- και πολυβόλα σε υπερυψωμένες θέσεις, οι χειριστές των οποίων έβαλλαν χωρίς δεύτερη σκέψη «στο ψαχνό»…

Η λήκυθος με τις στάχτες του Σκάντζικα βρίσκεται στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Poznan, στην Πολωνία. Η ορθή ημερομηνία του θανάτου του, όπως έχει πια διαπιστωθεί, δεν είναι η 25η Μαρτίου, όπως είχε διατυπωθεί αρχικά, αλλά η 30η Μαρτίου 1944.

scantzikas_tombstone

Στο πιστοποιητικό θανάτου του Σκάντζικα που εξέδωσαν οι Γερμανοί, γράφεται ότι: ”κατα την μεταφορά του, εφονεύθη επιχειρώντας να δραπετεύση”… Μια έκφραση που έχει γίνει συνώνυμη με τις εν ψυχρώ δολοφονίες της Gestapo. Ίδιο, επί λέξει, πιστοποιητικό θανάτου εκδόθηκε και για τους υπόλοιπους 49 εκτελεσθέντες!

Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι οι τρεις δραπέτες της «Μεγάλης Απόδρασης», που δεν συνελήφθησαν από τους Γερμανούς ήταν οι Per Bergsland, Jens Muller και Bram («Bob») van der Stok, ενώ το τούνελ “Dick” δεν κατάφεραν ποτέ να το εντοπίσουν οι Γερμανοί.

Τον Μάιο του 1944 με τηλεγράφημα που έφτασε στην προϊσταμένη Αγγλική Πτέρυγα Μάχης, ανακοινώθηκε στην 336 Μ.Δ. ο θάνατος του έως τότε θεωρούμενου αιχμάλωτου Έλληνα χειριστή:

«Μετά λύπης σας γνωρίζουμε ότι ο ανθυποσμηναγός Σωτήρης Σκάντζικας (Α.Μ. 213) της Ε.Β.Α. , ανήκων στην μονάδα σας , απολεσθείς την 23-7-1943 και αιχμαλωτισθείς , φέρεται νυν ως αποθανών , εν αιχμαλωσία . Όπως πληροφορήθηκε το υπουργείο αεροπορίας , ο ανωτέρω αξιωματικός εφονεύθη βληθείς την 25η Μαρτίου 1944 , καθ’ ον χρόνον προσεπάθει να δραπετεύσει εκ του στρατοπέδου αιχμαλώτων Stalag Luft ΙΙΙ» .

Σχολιάστε

Filed under Αεροπορία, Πεσόντες

Σαν σήμερα 21η Απριλίου… στην Αφρική…

Είναι μία πολύ περίεργη μέρα σήμερα. Μία μέρα που λόγω της ιστορικότητάς της, ακόμη και μετά από σχεδόν 50 χρόνια, διχάζει την ελληνική κοινωνία. Εκείνοι που διώχθηκαν από το καθεστώς της 21ης Απριλίου και όσοι μοιράζονται τα ιδεολογικά τους πιστεύω την αποκαλούν μέρα αποφράδα. Όσοι πιστεύουν στο καλό που έκανε το ίδιο καθεστώς, σχεδόν μακιαβελικά δηλώνουν υπέρμαχοι. Το μόνο σίγουρο για μένα είναι ότι αν ήταν ανάποδα τα πράγματα και επικρατούσε ένα μετεπαναστατικό κομουνιστικό καθεστώς, πάλι η ίδια κατάσταση θα επικρατούσε. Απλά τα πούλια θα ήταν στημένα αριστερόστοφα. Γι’αυτό λοιπόν, κι επειδή προέρχομαι από πολύ παλιότερα χρόνια, έρχομαι να σας υπενθυμίσω κάτι που έγινε σαν σήμερα και είναι πέρα και πάνω από κάθε πολιτική ή κομματική τοποθέτηση…

Θα σας πάω 69 χρόνια πίσω. Στο 1944. Έντονη ομίχλη έχει καθίσει στην περιοχή της Mersa Matruh. Ο υποσμηναγός Τσότσος και ο ανθυποσμηναγός Σουφρίλας, κάθονται στα πιλοτήρια των Spitfires τους και περιμένουν διαταγή απογείωσης του Pink Section.

Παρά την ομίχλη, τα δύο Spitfires της 336ΒΕΜΔ απογειώθηκαν προς κάλυψη νηοπομπής υψηλής προτεραιότητας. Εκείνη τη φορά, ήταν η Neighbour που θα έχαιρε της προστασίας των Ελλήνων.

Ξαφνικά, 70 μίλια μακριά από τη βάση τους, από τα νοτιοανατολικά, εντοπίστηκε άγνωστο αεροσκάφος που προσέγγιζε τη νηοπομπή, σε ύψος 7000 ποδών. Το εντόπισαν στα 6000 πόδια. Όταν ο χειριστής του αγνώστου αεροσκάφους αντιλήφθηκε τα μαχητικά συνοδείας επιχείρησε βύθιση φτάνοντας μέχρι τα 300 πόδια. Τα ελληνικά μαχητικά, αναγνωρίζοντας το αεροσκάφος ως Ju-88, άνοιξαν πυρ.

Το γερμανικό βομβαρδιστικό ανταποδίδει τα πυρά και αρχίζει ελιγμούς διαφυγής. Ο Τσότσος και ο Σουφρίλας, σαν ανυπόμονοι κυνηγοί που μόλις τους έχουν αφήσει το λουρί, αρχίζουν την καταδίωξη. Προσεγγίζουν σε απόσταση περίπου 200 γιάρδες. Το πολυβολούν ασταμάτητα. Το γερμανικό αεροπλάνο προσπαθεί να αποφεύγει τις βολίδες, πολλές από τις οποίες, όσο κι αν δεν το θέλει, έχουν το όνομά του γραμμένο πάνω τους. Ο πυροβολητής του Junkers τραυματίζεται θανάσιμα. Παρ’ όλα αυτά, το σκληροστράχηλο αεροπορικό πολυεργαλείο της Luftwaffe δεν πέφτει. Ο υποσμηναγός Τσότσος σημαδεύει λίγο πιο μπροστά από τον στόχο και το παράδειγμά του ακολουθεί ο Σουφρίλας. Πλυμμηρισμένοι και οι δύο από την αδρεναλίνη, πιέζουν ξανά με τον αντίχειρα το κουμπί της σκανδάλης στο ιδιαίτερο χειριστήριο του Spitfire. Οι τελευταίες βολίδες από τα πολυβόλα τους, σαν αιμοβόρες πυγολαμπίδες βυθίζονται στον Νο 1 κινητήρα του γερμανικού θηρίου. Πυκνός μαύρος καπνός βγαίνει από τον κινητήρα του βομβαρδιστικού. Και χωρίς στάλα άλλης αντοχής, το θήραμα των δύο ελλήνων χειριστών έπεσε στη θάλασσα και βυθίστηκε.

Η επιτυχία είναι πολύ σημαντική γιατί αποτελεί τη μοναδική κατάρριψη των ελληνικών μοιρών στο θέατρο επιχειρήσεων της Β. Αφρικής. Μοιρών των οποίων το κύριο καθήκον ήταν η βαρετή όπως έλεγαν οι ίδιοι οι χιεριστές, προστασία νηοπομπών. Και αυτό ήταν ένα γεγονός που αναγνωρίστηκε και από την ελληνική διοίκηση αλλά και από τη Βρετανική διοίκηση. Στην ημερήσια διαταγή της επόμενης μέρας γράφονται τα ακόλουθα:

                                                              ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ ΥΠ’ ΑΡ. 150/22.4.44

                             Επί τη ευκαιρία της καταρρίψεως εχθρικού αεροσκάφους υπό
των χειριστών της Μοίρας Υπ/γου ΤΣΟΤΣΟΥ Γ.-172- και Ανθ/γου ΣΟΥΦΡΙ-
ΛΑ Δ.-403- ελήφθησαν τα ακόλουθα συγχαρητήρια τηλεγραφήματα παρά των
προϊστάμενων Αγγλικών Αρχών.

                    1/ Εξ Αρχηγείου Αέρος Ανατολικής Μεσογείου

                                                   Προς 336 Β.Ε.Μ.Δ.
Ημερομ. 21.4.44
Προσωπικόν εκ μέρους του Ανωτάτου Διοικητού Προς τον
Διοικητήν της Μοίρας.
Εγκαρδιότατα συγχαρητήρια προς πάντες τους συντελέσαν-
τας εις την καταστροφήν του JU 88 σήμερον το απόγευμα.
Τούτο αποτελεί έξοχον παράδειγμα της προσηλώσεώς σας
επί της κοινής μας υποθέσεως υπό τας παρούσας στιγμάς.-

                     2/ Εκ του 219 Γκρούπ

                                                    Προς 336 Β.Ε.Μ.Δ.
Ημερομ. 21 Απριλίου 44
Προσωπικόν εκ του Σμηνάρχου ΑΙΤΚΕΝ προς τον Υπ/γον ΤΣΟ-
ΤΣΟΝ Γ. και Ανθ/γον ΣΟΥΦΡΙΛΑΝ Δ.
Εγκαρδιώτατα συγχαρητήρια εις αμφότερους υμάς δια την
κατάρριψην του JU 88 σήμερον.

                 Τα ως άνω συγχαρητήρια περιπολούν τιμήν εις τους καταρρίψαντα
το εχθρικόν αερ/φος Υπ/γον ΤΣΟΤΣΟΝ Γ. και Ανθ/γον ΣΟΥΦΡΙΛΑΝ Δ, τους
οποίους συγχαίρω θερμώς, ουδενώς όμως την προσοχήν διαφεύγει το γεγο-
νός ότι πρόκειται περί επιτυχίας της Μοίρας ολοκλήρου, δι ης δικαιού-
ται να υπερηφανεύηται το προσωπικόν, χάρις εις τας συνεχείς και
επιμόνους προσπάθειας του οποίου, τοιαύτα κατορθώματα καθίστανται δυ-
νατά.

                                                                                                        ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

                                                                                                        ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Κ.
Επ/γος

Σχολιάστε

Filed under Αεροπορία, Thoughts

Τζελίλης και Παπασταύρου- Οι πεσόντες της 15ης Ιανουαρίου…

15ιαν335336

Η σημερινή είναι μία μέρα που η πατρίδα θρηνεί δύο «αδέρφια», παιδιά της αεροπορικής μήτρας που γέννησε τον επίσης αδικοχαμένο Ίκαρο.

Η σημερινή είναι μία μέρα που θρηνεί η οικογένεια της ΠΑ αλλά και πιο συγκεκριμένα, δύο αδερφές μοίρες, αναδυόμενες από τις στάχτες της ΕΒΑ, στην έρημο της Βορείου Αφρικής- την 335 και την 336.

Σαν σήμερα, το 1959, ο υποσμηναγός Τζελίλης Αχιλλέας κατέπεσε στη θάλασσα της Χαλκιδικής. Όπως γκρεμίστηκε ο Ίκαρος πριν τη γραπτή καταγραφή του χρόνου στο πέλαγος, έτσι και τον υποσμηναγό Τζελίλη τον τράβηξε στην αγκαλιά του ο θεός των θαλασσών στο ομώνυμο ακρωτήριο Ποσειδώνα της Χαλκιδικής. Άλλος ένας από τους συγκεκαλυμμένους αγγέλους της αεροπορικής οικογένειας που χάθηκε με F-84F, την εποχή μετάβασης της ΠΑ από ελικοφόρα σε jet.

Πέρασαν 21 χρόνια. Η ΠΑ είχε μπει για τα καλά στην εποχή των αεριωθουμένων. Ο 33χρονος σμηναγός Παπασταύρου Σπυρίδων, ήταν στα χειριστήρια της… ρουκέτας με τα κοντά φτερά της 336ΜΔΒ. Για τελευταία φορά στα σχεδόν 14 χρόνια απ’ όταν μπήκε στη Σολή Ικάρων, πέταξε με το αλουμινένιο του αεροπλάνο. Δυστυχώς, έμελλε να είναι ο πρώτος από τους τρεις πεσόντες F-104 της χρονιάς εκείνης και συνολικά τέσσερις τη δεκαετία του ’80.

Αιώνια Τιμή και απεριόριστη Δόξα στον Υποσμηναγό Τζελίλη Αχιλλέα της 335ΜΔΒ και στον Σμηναγό Παπασταύρου Σπυρίδωνα, της 336ΜΔΒ οι οποίοι σαν σήμερα 15/1, πριν από ακριβώς 54 και 33 χρόνια αντίστοιχα, απέθεσαν τη ζωή τους στον ιερό βωμό της Πατρίδας.

ΑΘΑΝΑΤΟΙ!

1 σχόλιο

Filed under Αεροπορία, Πεσόντες