Υπάρχουν πολλών ειδών «Όχι»…

Γιατί το πώς θα ζητήσουμε από τον λαό να ενεργήσει, εξαρτάται πρωτίστως από τα πολιτικά συμφέροντά μας και δευτερευόντως από το αίσθημα της στιγμής… Όταν τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα, Γκράτσι, επέδωσε στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά το τελεσίγραφο της ιταλικής κυβέρνησης, η απάντηση του Μεταξά δεν ήταν τόσο σύντομη όπως έχει μείνει στο λαϊκό αίσθημα. Ναι μεν ήταν τόσο κοφτή, απότομη, απλή και ουσιαστική αλλά δεν ήταν μόνο μία λέξη με τρία γράμματα…

Όταν τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα, Γκράτσι, επέδωσε στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά το τελεσίγραφο της ιταλικής κυβέρνησης, η απάντηση του Μεταξά δεν ήταν τόσο σύντομη όπως έχει μείνει στο λαϊκό αίσθημα. Ναι μεν ήταν τόσο κοφτή, απότομη, απλή και ουσιαστική αλλά δεν ήταν μόνο μία λέξη με τρία γράμματα… Την εποχή εκείνη, η γαλλική γλώσσα ήταν εκείνη που προτιμούσαν οι διπλωματικοί κύκλοι και η προφορική απάντηση του Μεταξά στο τελεσίγραφο ήταν το απλό «C’est la guerre»- «Αυτό είναι πόλεμος». Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία όμως, καθώς ο οποιοσδήποτε καταλαβαίνει ότι η ουσία παραμένει ίδια, όπως κι αν το δει κανείς, όπως κι αν απάντησε ο Μεταξάς.

Η είδηση της άρνησης του Μεταξά, έγινε δεκτή με κύματα ενθουσιασμού. Εκείνη τη μέρα δεν πρέπει να υπήρχε άνθρωπος που να μην έπινε νερό στο όνομα του Μεταξά. Είχε αποφύγει όσο μπορούσε τον πόλεμο αλλά όταν το κολαστήριο αυτό του χτύπησε την πόρτα, εκείνος άνοιξε αλλά δεν άφησε τον τρόμο να περάσει ανοίγοντας και στρώνοντάς του τον δρόμο. Ακόμη και ο φυλακισμένος ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης έστειλε επιστολή στον Μεταξά με την οποία ζητούσε να αποφυλακιστεί προκειμένου να πάει στην Αλβανία να πολεμήσει τον φασίστα επιβουλέα. Με δεύτερη επιστολή του, καλούσε όλους τους Έλληνες, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων να συστρατευθούν εναντίον των φασιστών οι οποίοι επιβουλεύονταν την Πατρίδα.

Ακόμη και στο Λονδίνο, η είδηση που μεταδόθηκε διθυραμβικά από το BBC καθώς «μόνο η Ελλάδα μπήκε οικειοθελώς στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων εναντίον του Άξονα» έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Ο πρώην πράκτορας των υπηρεσιών πληροφοριών Compton Mackenzie έγραψε στο ημερολόγιό του «Ποτέ άλλοτε δεν ήθελα να ανταλλάξω χειραψία με άνθρωπο τόσο θερμά όσο ήθελα σήμερα με τον Μεταξά!». Αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας και φανερώνει την καθολική αποδοχή της ριψοκίνδυνης απόφασης του Μεταξά καθώς ο Mackenzie ήταν μέλος ομάδας Βρετανών αξιωματικών και διπλωματών οι οποίοι οργάνωναν φιλελεύθερα κόμματα κατά τη διάρκεια του Α’ ΠΠ που μάχονταν φανατικά βασιλόφρονες όπως ο Μεταξάς!

Υπήρξε ένας άνδρας όμως, μεγάλη στρατιωτική μορφή του τόπου, ο οποίος με μυστική επιστολή του, συμβούλευε τον Μεταξά να συνάψει ειρήνη με τους Ιταλούς και να αποτρέψει την περιττή σπατάλη ελληνικού αίματος. Θεωρούσε ότι δεν μπορούσαμε να αντισταθούμε στην παρουσιασθείσα ως οδοστρωτήρα, πολεμική μηχανή των Ιταλών. Ήταν ο αυτοεξόριστος στη Μασαλία, πάλαι ποτέ διοικητής του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων και μετέπειτα (ερήμην) αρχηγός του ΕΔΕΣ, Νικόλαος Πλαστήρας.

Αυτό που δεν ήξερε ο Πλαστήρας αλλά και η πλειονότητα του ελληνισμού, ήταν ότι ο υποστράτηγος Κατσιμήτρος, διοικητής της VIII Μεραρχίας στα Ιωάννινα, είχε, μυστικά, κάνει σπουδαίο έργο στην Πίνδο… Είχε διατάξει να ενισχυθούν σε βάθος οι αμυντικές γραμμές, να ανακατασκευαστούν τα πολυβολεία και τα παρατηρητήρια, να επισκευαστούν τα ορύγματα και τα συρματοπλέγματα, να τραβηχτούν καινούριες τηλεφωνικές γραμμές και όλα αυτά υπό καθεστώς άκρας μυστικότητας. Μονάχα όσοι εργάζονταν σε αυτά γνώριζαν τι ακριβώς γίνεται και μάλιστα, μόνο στον τομέα που βρίσκονταν. Από τους ανωτέρους του Κατσιμήτρου, κανένας δεν ήξερε ακριβώς τι γινόταν- είχαν μόνο μία γενική ιδέα! Ο ίδιος ο πρίγκιπας Πέτρος, δεν είχε την παραμικρή ιδέα! Ο ίδιος ο Μεταξάς, ο οποίος,μετά την Αιθιοπία και την Αλβανία ανέμενε την ιταλική επίθεση στην Ελλάδα από την Ήπειρο, είχε δώσει διαταγή να γίνουν όλες αυτές οι βελτιώσεις στα οχυρωματικά έργα αλλά κι εκείνος δεν είχε ξεκάθαρη εικόνα ως προς το τι γίνεται! (Σχετικά με τα… φανερά τακτικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα του ΕΣ θα αναφερθούμε σε άλλο άρθρο!)

Η λογική λοιπόν, και οι ψυχροί υπολογισμοί ενός κοφτερού στρατιωτικού μυαλού, που είχε δει πώς κινήθηκαν οι Γερμανοί σε Πολωνία,Βέλγιο και Γαλλία, έκαναν τον Πλαστήρα να στείλει μία μυστική επιστολή στον Μεταξά (μέσω του πρεσβευτή των Vichy) τον οποίο εξ άλλου γνώριζε προσωπικά…

Να σημειώσουμε ότι η επιστολή ήρθε στο φως μεταπολεμικά, το 1945, όταν ο Πλαστήρας είχε αναλάβει την πρωθυπουργία και ήταν αυτό που τον έριξε από την κυβέρνηση, φέρνοντας στην εξουσία τον μεγάλο νικητή του Ελληνοαλβανικού και του Εμφυλίου, τον στρτάρχη Παπάγο. Το δε σύνθημα «ΤΙ ΠΑΠΑΓΟΣ, ΤΙ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ» έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο επιτυχημένα προεκλογικά και διεψευσμένα μετεκλογικά συνθήματα στην πολιτική ιστορία του τόπου, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με το «ΟΙΚΑΔΕ» του Δημητρίου Γούναρη, σχεδόν 25 χρόνια νωρίτερα…

Πώς γίνεται όμως ο Πλαστήρας να είναι η θλιβερή μειοψηφία μέχρι τον Ιανουάριο του 1941 και ξαφνικά τον Ιανουάριο να σημειώνεται μεταστροφή της οπτικής των πολιτικών σχηματισμών στην Ελλάδα; Πώς γίνεται, τις μέρες που ο Μεταξάς διαπραγματεύεται σκληρά πόσοι και αν, Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί θα αποβιβαστούν στη Θεσσαλονίκη, κάποιοι άλλοι ξαφνικά να φαίνονται να συμμερίζονται την ανησυχία του Πλαστήρα (την οποία, υπενθυμίζεται ότι, δε μπορούσαν να γνωρίζουν).

Ο λόγος, για την επίσης διαβόητη επιστολή του (ακόμη) φυλακισμένου Ζαχαριάδη, της 15ης Ιανουαρίου 1941, ο οποίος καλεί τον κόσμο, ούτε λίγο ούτε πολύ, να στασιάσει εναντίον του Μεταξά και να στρέψει τα όπλα εναντίον των Ελλήνων «βρετανόφιλων» «αντικομουνιστικών» πρακτόρων…

Τη στιγμή δηλαδή που το καθεστώς στη Ρουμανία άλλαζε εν μία νυκτί και ο βρετανόφιλος βασιλιάς ανατρεπόταν για να πάρει τη θέση του ένα φιλο-αξονικό κυβερνητικό μόρφωμα με τιμονιέρη τον Αντωνέσκου, ο Ζαχαριάδης, από τη φυλακή, με μία πύρινη επιστολή του, προέτρεπε τους Έλληνες να κάνουν το ίδιο. Είναι ειρωνεία και παιχνίδι της πολιτικής τύχης άραγε που όλα τα κομμουνιστικά καθεστώτα κατηγόρησαν τη Βρετανία για τη… δολοφονία του Μεταξά, όπως έκαναν αρχικά η Ιταλία και η Γερμανία; Είναι ειρωνία που από τον Ιανουάριο ο Ζαχαριάδης καλούσε για «ανατροπή του Μεταξά» ως το «πιο άμεσο και ζωτικόν συμφέρον μας»;

Μάλλον δεν είναι καθόλου τυχαίο καθώς τα σχέδια επεκτατισμού της Βρετανίας προσέβλεπαν στη μεσογειακή Ελλάδα ως τμήμα που θα εξασφάλιζε επιπλέον σταθερότητα στα πλάνα τους. Ο ψιλο-βρετανόφιλος αλλά και γερμανοτραφής Μεταξάς ήταν σίγουρα ο πατριωτικός δικτατορικός βράχος που έστεκε εμπόδιο σε αυτά τα βρετανικά σχέδια. Όπως στάθηκε βράχος απέναντι στα ιταλικά όμως. Κι όταν πλέον διαφαινόταν ότι η Γερμανία δε θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη σε αυτή τη γωνιά της Ευρώπης, έπεσαν οι όποιες μάσκες.

Η πολιτική έκφραση της Σοβιετικής Ένωσης στην Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να αφήσει στην τύχη της μία διαφαινόμενη επίθεση του συμμάχου της Σοβιετικής Ένωσης στην Ελλάδα. Το ΚΚΕ έπρεπε να φαίνεται ότι εκφράζεται υπέρ των συμμάχων της Σοβιετικής Ένωσης. ακόμη όμως δεν είχε επιτεθεί η Γερμανία στην Ελλάδα κι έτσι, ο λόγος έπρεπε να στραφεί προς τον φασισμό, και όχι τον συγγενικό του, ναζισμό. Έτσι, ο Ζαχαριάδης που λίγους μήνες πριν ζητούσε να πάει στα βουνά να πολεμήσει τον φασίστα επιβουλέα, στις 15 Ιανουαρίου, απεθυνόμενος προς όλα τα μέλη και στελέχη του ΚΚΕ (αλλά στην ουσία προς όλον τον ελληνικό λαό) ισχυριζόταν ότι «ο Μεταξάς έκανε από την πρώτη στιγμή πόλεμο φανατικό, κατακτητικό.» Όπως είχε προτείνει και ο Πλαστήρας, «ξεχωριστή Ελληνοϊταλική ειρήνη» «πράγμα που θα μπορούσε να είχε γίνη με την μεσολάβηση της ΕΣΣΔ».

Σχεδόν τρεις μήνες μετά την επιστολή του Ζαχαριάδη στην οποια έγραφε ξεκάθαρα ότι «οι Λαοί και φαντάροι της Ελλάδος και Ιταλίας δεν είναι εχθροί μα αδέλφια και η συναδέλφωσή τους στο μέτωπο θα σταματήση τον πόλεμο» η ιταλία εξαπέλυσε το τελευταίο της χαρτί. Την εαρινή επίθεση η οποία έπεσε πάνω στον ανθρώπινο κυματοθραύστη του 731! Η εαρινή επίθεση της Ιταλίας και η εποποιία του Υψώματος 731 ήταν το τέλος της Γερμανικής μη επεμβατικής πολιτικής παρακολούθησης των εξελίξεων στη βαλκανική χερσόνησο. Με την ανάγκη τα πλευρά τους να είναι εξασφαλισμένα, έπρεπε να δράσουν. Η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα θα έπρεπε να περιμένει!

Θα απαιτούνταν άλλοι 9 μήνες από την επιστολή Ζαχαριάδη και 5 από την εκδήλωση της γερμανικής επίθεσης στη γραμμή Μεταξά για να αποκαλυφθεί ακόμη και στον πιο αφελή, ότι η συμμαχία του ‘πατερούλη’ με τον ‘ατάλαντο ζωγράφο με το μισό μουστάκι’ ήταν ένα απλό προπέτασμα για να κερδίσει χρόνο προετοιμασίας η ναζιστική Γερμανία!

Άραγε πόσος καιρός θα περάσει μέχρις ότου εμείς οι ίδιοι καταλάβουμε ότι λίγοι, αν όχι ελάχιστοι, βάζουν το συμφέρον της Πατρίδας πάνω από το προσωπικό και κομματικό συμφέρον;