Έλαβα ως αργοπορημένο δώρο για τη γιορτή μου το βιβλίο «Αιγαίο ώρα μηδέν» του Μίλτου Αντωνιάδη από τις εκδόσεις Memento. Ομολογώ ότι τα βιβλία που έχω λάβει τα τελευταία χρόνια σε γενέθλια και ονομαστική εορτή έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά. Το τελευταίο βιβλίο σε αυτήν την αλυσίδα, δεν αποτελεί εξαίρεση.
Σε ένα χρονικό σημείο στο άμεσο μέλλον, που θα μπορούσε όμως κάλλιστα να είναι και στο σήμερα, ο Μίλτος Αντωνιάδης κάνει λογοτεχνική πραγματικότητα μία ελληνοτουρκική σύγκρουση υψηλής έντασης. Ένα σενάριο που τόσο συχνά ακούμε και όλοι ανεξαιρέτως απευχόμαστε.
Ο συγγραφέας ξεκινάει το βιβλίο δίνοντας με τρόπο συνοπτικό αλλά ιδιαίτερα βολικό για τον αναγνώστη, τη σύγκριση δυνάμεων Ελλάδος και Τουρκίας. Και ζωγραφίζει την εικόνα του «μελλοντικού status quo» στο περιβάλλον του Αιγαίου. Μία εικόνα βασισμένη απολύτως στην τροπή που δείχνουν να παίρνουν τα πράγματα και χωρίς λογοτεχνική αδεία. Δεν προσδίδει δηλαδή στη μία ή στην άλλη πλευρά, δυνατότητες που θα ήταν εξωπραγματικό να λάβουν σάρκα και οστά στο άμεσο μέλλον. Για να μην παρεξηγηθώ, κάτι τέτοιο θα ήταν καθόλα θεμιτό αν σκοπός του ήταν να δημιουργήσει ένα παραμύθι. Εδώ όμως έχουμε κάτι άλλο…
Με γραφή η οποία δεν είναι τόσο λογοτεχνική αλλά περισσότερο «δημοσιογραφική», ο Μίλτος Αντωνιάδης βάζει τον αναγνώστη μέσα στα γεγονότα που εκτυλίσσονται. Ενώ είναι άμεση η αίσθηση που αποκομίζει ο αναγνώστης, η γραφή του δεν είναι ξερή. Λόγω της ταχύτητας με την οποία λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα στο περιβάλλον αυτό του Αιγαίου, η λιγότερο «εμπριμέ» γλώσσα του συγγραφέα, βοηθάει τον αναγνώστη να διατηρήσει αυτήν την ορμή χωρίς να κάνει ούτε στιγμή, κοιλιά στη διήγηση- εύκολα θα μπορούσα να το δω να γίνεται κινηματογραφικό σενάριο αυτό το βιβλίο!
Ο συγγραφέας αποφεύγει πολύ νωρίς στο βιβλίο του την παγίδα του να παρουσιάσει τους «απέναντι» ως ανίκανους ή δειλούς όπως θα ήθελε να τους παρουσιάσει κάποια ακραία προπαγάνδα. Αντιθέτως, παρουσιάζει επαγγελματίες, όπως θα μπορούσαν να βρεθούν σε οποιαδήποτε χώρα του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα όμως, δεν πέφτει και στο πολύ εύκολο τριπάκι του να αναπαράγει τις αντίρροπες ψευδαισθήσεις οι οποίες πηγάζουν από τη συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Για να το θέσουμε σε απλή βάση, οι καλοί είναι πολύ καλοί, η μάζα είναι μάζα και οι ανίκανοι απλά ανίκανοι, ανεξαρτήτως αν είναι στους κόκκινους ή στους γαλάζιους.
Ένας επίσης σημαντικός σκόπελος που προσπερνά ο συγγραφέας είναι η συνηθισμένη απάνθρωπη παρουσίαση της αντίπαλης πλευράς. Είναι πολύ εύκολο, και έχει γίνει συχνά στο παρελθόν, να παρουσιάζονται οι εχθροί ως κτήνη που δεν αξίζουν ανθρώπινης αντιμετώπισης. Κάτι που βλέπαμε και συχνά στις περισσότερες πολεμικές ταινίες ως τις αρχές του 21ου αιώνα. Με αυτό ο συγγραφέας ξεμπερδεύει από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν παρουσιάζει την αποκτήνωση του πολέμου- όσο πολύ ή λίγο κρατάει ο πόλεμος. Όπως παρουσιάζει και τη φιλάνθρωπη πλευρά του ένοπλου. Η οποία μπορεί να ζει μονάχα σε καρδιά φιλεύσπλαχνη και μυαλό ανοιχτό- ανεξαρτήτως καταγωγής.
Περιστατικά τόσο συνήθη όπως εξάλλου και τα παραπάνω και ιστορίες τόσο χιλιοειπωμένες που τις ακούμε σε κάθε πόλεμο, δε θα μπορούσαν να λείπουν από αυτήν την εξιστόρηση. Η διαφορά εδώ είναι ότι ο συγγραφέας δεν εστιάζει σε αυτά. Τα καταθέτει ως γεγονότα, τα περιγράφει με έναν τρόπο ωμό και υπαρκτό όπως ο ίδιος ο πόλεμος και συνεχίζει με την εξιστόρηση των υπολοίπων γεγονότων που συνθέτουν τη γενικότερη εικόνα και ιστορία. Όπως και με τις ερωτικές σχέσεις που θα μπορούσαν να υπάρξουν σε μια τέτοια ιστορία. Σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα που συνυπάρχουν τα δύο φύλα, αναπόφευκτα θα υπάρξουν… σπίθες υποβοηθούμενες από… ορμόνες. Ο συγγραφέας όμως αφήνει μονάχα τις υπόνοιες για τέτοιες σχέσεις και τίποτε παραπέρα.
Ο συγγραφέας έχει κάνει εξαιρετικά μεθοδική έρευνα πάνω στα οπλικά συστήματα που παραθέτει, είτε αυτά αποτελούν πολύπλοκα αντιαεροπορικά συστήματα πολλών εκατομμυρίων, είτε είναι ένα πανάκριβο τυφέκιο ελεύθερου σκοπευτού, είτε ένα απλό και ταπεινό πολυβομβιδοβόλο. Με τον τρόπο αυτόν καταλήγει οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας να τα χρησιμοποιούν στο ρόλο για τον οποίο σχεδιάστηκαν, γεγονός που καθιστά το όλο σενάριο, εξαιρετικά ρεαλιστικό.
Με την ίδια μεθοδικότητα έχει προσεγγίσει την τακτική χρήση και εφαρμογή συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου και βοηθητικών συστημάτων που δεν είναι όπλα αλλά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι από το σύγχρονο πεδίο ένοπλης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε δύο τακτικούς στρατούς. Στα ίδια πλαίσια, περιγράφει μεθοδολογίες ανορθόδοξου πολέμου, γνωστές σε όλους τους επαγγελματίες του χώρου οι οποίες όμως αποκτούν άλλη σπουδαιότητα όταν συνδυάζονται με επιχειρήσεις σε κατοικημένους τόπους. Σε γενικές γραμμές, η αξία της σύγχρονης τεχνολογίας είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να υπογραμμιστεί αρκετά, ταυτόχρονα όμως, βασικές μεθοδολογίες και σχεδόν πρωτόγονος τρόπος σκέψης και διεξαγωγής πολέμου (ορθόδοξου ή ανορθόδοξου) δε μπορούν και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοούνται ή να παραγνωρίζονται.
Ταυτόχρονα, καταδεικνύει σαφώς μία βασική αρχή του πολέμου την οποία τείνουμε συχνά να ξεχνάμε- ότι δηλαδή ο πόλεμος δεν είναι στημένη σκακιέρα με όλα τα κομμάτια φανερά και μονομαχίες ένας εναντίον ενός σε ίδιου τύπου και ίδιου είδους πολεμικές μηχανές. Δεν είναι σχεδόν ποτέ φρεγάτα εναντίον φρεγάτας ή ελικόπτερο εναντίον ελικοπτέρου σε μάχη που μοιάζει με μεσαιωνικό τουρνουά. Είναι σχεδόν πάντα ελικόπτερο εναντίον άρματος, αντιαρματικό εναντίον οχυρωμένου πολυβολείου, μαχητικό εναντίον αντιτορπιλικού και υποβρύχιο εναντίον φρεγάτας. Και επιπλέον, όλα τα παραπάνω είναι στον ίδιο χώρο σε ένα ενιαίο θέατρο επιχειρήσεων όπου οι απειλές είναι πολλαπλές, ποικίλες και αλληλοϋποστηριζόμενες. Δεν μπορούμε να αγνοούμε στοιχεία απειλών ή δεδομένες ικανότητες οπλικών συστημάτων και να περιμένουμε τα αποτελέσματα της σκέψης μας να είναι σωστά με τον ίδιο τρόπο που δε μπορούμε να βγάζουμε συντελεστές και αγνώστους από μια εξίσωση και να περιμένουμε η λύση της να παραμένει ίδια.
Καταλαβαίνετε ότι είναι δύσκολο να μιλήσω για ένα βιβλίο αυτού του είδους, και μάλιστα πάρα πολύ καλό βιβλίο αυτού του είδους, χωρίς να κάνω σπόιλερ! Μέσα από το βιβλίο αυτό όμως, αν ο αναγνώστης ΠΡΕΠΕΙ να πάρει κάτι μαζί του, έχοντας γυρίσει και την τελευταία σελίδα και κλείνοντας το οπισθόφυλλο του «Αιγαίο Ώρα Μηδέν, Το Πρώτο Αίμα» των εκδόσεων Memento, αυτό είναι η σπουδαιότητα της ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ! Της προετοιμασίας η οποία προβλέπει στρατηγικές συμμαχίες, συνεργασίες μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών φορέων αλλά και της προετοιμασίας στο έδαφος. Γιατί χωρίς την απαιτούμενη προετοιμασία, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά!