Desert Sniper του Ed Nash – σκέψεις

Μετά από μεγάλη περίοδο αδρανείας, επανέρχομαι με αφορμή ένα ιδιαίτερο βιβλίο. «Μόλις ολοκλήρωσα το βιβλίο «Desert Sniper, How an ordinary Brit went to war against ISIS» του Ed Nash. Δεν είμαι ο κατάλληλος να κάνει βιβλιοκριτική, ούτε στοχεύω σε κάτι τέτοιο. Νομίζω πιο ουσιαστικό είναι να μεταφέρω κάποιες σκέψεις οι οποίες αφορούν τις δικές μας ΕΔ και διδάγματα από έναν πόλεμο πρόσφατο, στην ευρύτερη γειτονιά μας, όπως τα διάβασα μέσα από τις εμπειρίες του Nash…

Ο Ed Nash είναι αρκετά γνωστή προσωπικότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο κυρίως λόγω της εμπλοκής του με τη Βιρμανία και την ανθρωπιστική του δράση σε εκείνο το μέρος του πλανήτη. Σύμφωνα με τις περιγραφές του, όταν έμαθε για το Κομπάνι αποφάσισε, κι ενώ ήταν σχεδόν στην άλλη άκρη της Γης, να πάει να συνδράμει τους Κούρδους της Συρίας…

Το βιβλίο, ενώ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως υποψήφιο για κάποιο βραβείο αγγλικής γραφής, είναι εντούτοις εύκολο στην ανάγνωση, γραμμένο σε απλή-σχεδόν καθημερινή- γλώσσα και ως εκ τούτου, εύκολο στην κατανόηση. Διαβάζεται εύκολα και αβίαστα καθώς και οι περιγραφές από τις μάχες δεν είναι καθόλου κουραστικές. Ξεκινάει χλιαρά (όπως και η ένταση των μαχών στις οποίες αρχικά συμμετείχε ο συγγραφέας) και με ένταση ολοένα και αυξανόμενη φτάνει στην τελευταία μάχη της εκστρατείας στην οποία συμμετείχε και η οποία ήταν και η εντονότερη και φονικότερη.

Ο συγγραφέας ξεκινάει με μία περιγραφή της πολιτικο-κοινωνικής και εθνολογικής κατάστασης στην περιοχή του Κουρδιστάν της Συρίας, του Ιράκ και της Τουρκίας πράγμα καθόλου εύκολο όπως έχουν ήδη γράψει και αυθεντίες του χώρου, και όπως γράφει και ο ίδιος. Προς τιμήν του δεν ξεκινά να κάνει βαθύτερη ανάλυση, δηλώνοντας και ο συγγραφέας ότι είναι πολύ περίπλοκη η κατάσταση και αρκείται σε μία… reader’ s digest version της κατάστασης- απόφαση η οποία δικαιώνει τον συγγραφέα και καλύπτει το δικό του ιδεολογικό υπόβαθρο ώστε να εξηγήσει γιατί πήγε να πολεμήσει με τους Κούρδους.

Ο συγγραφέας λοιπόν, ξεκινάει την περιπέτεια του στη Συρία το 2015 σε ένα στρατόπεδο βασικής εκπαίδευσης. Και όταν λέμε βασική εκπαίδευση εννοούμε γαλούχηση και ιδεολογική πλύση εγκεφάλου. Πράγματα αναντίρρητα απαραίτητα

σε έναν ένοπλο όχλο ο οποίος επιζητείται να μεταμορφωθεί σε στράτευμα, που όμως, από μόνα τους δε μπορούν να δώσουν τη νίκη, υπό αυτές τις συνθήκες και ειδικά απέναντι σε έναν αντίπαλο όπως τα στρατεύματα του ISIS.

Και στεκόμαστε λίγο στον ISIS, ο οποίος αποκαλείται με πολλά ονόματα ανά περιοχή αλλά εμείς για λόγους ευκολίας του δικού μας αναγνωστικού κοινού θα αναφερόμαστε σε αυτόν με το γνωστά αρχικά του Ισλαμικού Κράτους. Αποτελούμενος από στρατιώτες φανατισμένους ήδη, έχει ήδη κερδίσει τη μάχη της ψυχολογικής και εγκεφαλικής κατήχησης. Από τα αποδυτήρια μη σας πω. Έχει με ευκολία κερδίσει τις απέραντες πλουτοπαραγωγικές εκτάσεις του Ιρακ σε επιχειρήσεις οι οποίες σόκαραν τον κόσμο όλο με την ταχύτητά τους- το δεύτερο κοινό που έχει με τη ναζιστική Γερμανία- και υπό την κατοχή του βρίσκονται τεράστια αποθέματα οπλισμού και πυρομαχικών τα οποία μονίμως ενισχύονται από τις διάφορες πηγές ισλαμικού φονταμενταλισμού, είτε κρατικού, είτε ανεπίσημου. Δεν είχαν ποτέ να αντιμετωπίσουν οργανωμένο και με ισχυρά κίνητρα στρατό και σπέρνοντας θάνατο στο διάβα τους επικράτησαν εύκολα στις αχανείς ερημικές εκτάσεις εκατέροθεν των συνόρων Ιράκ και Συρίας. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν είναι αδικαιολόγητη η τόσο έντονη κατήχηση από πλευράς YPG.

Από μόνη της όμως δεν είναι αρκετή. Ποτέ δεν ήταν. Ούτε καν όταν πολεμούσαμε σε ταμπούρια (να θυμίσω τι έγινε όταν εμφανίστηκε ο ποιοτικά ανώτερος στρατός του Ιμπραήμ;). Πόσω δε μάλλον τώρα στη 2η δεκαετία του 21ου αιώνα, σχεδόν 200 χρόνια μετά. Και μου θυμίζει πάρα πολύ, τους κομάντος του πληκτρολογίου οι οποίοι χωρίς ίχνος γνώσεων ή ουσιαστικής εμπειρίας αραδιάζουν ότι θα μας σώσει η ανωτερότητα της φυλής, το πνεύμα του Οδυσσέα, η Παναγιά (με τα μισά από τα σχεδόν 4Κ προσωνύμιά της), το ότι είμαστε λίγοι, ότι θα αφήσουμε τα G3 (μόνο τα -Α3, όχι τα -Α4) και θα πάρουμε ΑΚ (ασχέτως που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα -47 από τα -74 ή τα ΑΚ από τα ΑΚΜ)… to name just a few που λένε και στη χώρα του Nash.

Ευτυχώς, όπως λέει και ο συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου, η βασική εκπαίδευση των νέων που εντάσσονταν στις SDF το 2017 ήταν βελτιωμένη σε σχέση με το 2015 που πήγε εκείνος. Η ιδεολογική προπαγάνδα ήταν η ίδια αλλά η εκπαίδευση με τα όπλα είχε αυξηθεί. Γιατί; Για έναν πολύ απλό λόγο. Είχαν πλέον περισσότερα πυρομαχικά. Πολύ περισσότερα. Είχαν πέσει κιόλας στα χέρια τους αποθήκες οπλισμού και πυρομαχικών που μέχρι πρότινος ανήκαν στον ISIS οπότε η κατάσταση είχε βελτιωθεί σημαντικά. Δίδαγμα της πτυχής αυτής; Αν έχεις δική σου βιομηχανία πυρομαχικών, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ και ΝΑ ΠΑΡΑΓΕΙ! Πρέπει και εν καιρώ ειρήνης να σου εξασφαλίζει επάρκεια σε πυρομαχικά για να εκπαιδεύσεις τον κόσμο σου, πρέπει και εν καιρώ πολέμου όπου θα είναι ακόμη μεγαλύτερες (κατά πολύ) οι ανάγκες!

Πρέπει να έχουμε συνεχώς στο νου μας ότι ο YPG και γενικότερα όλες οι ένοπλες ομάδες των Κούρδων στην ευρύτερη περιοχή είναι παραστρατιωτικές δυνάμεις. όσο καλά οργανωμένες κι αν δείχνουν ή προσπαθούν να δείχνουν, δεν είναι το τακτικό στράτευμα κάποιου από τα κράτη της περιοχής. Αυτό από μόνο του δεν τις κάνει καλύτερες ή χειρότερες από ένα τακτικό στράτευμα αλλά είναι ενδεικτικό των πηγών τους σε έμψυχο και άψυχο δυναμικό! Κατ ουσίαν, οι πηγές προέλευσης οπλισμού για μια παραστρατιωτική οργάνωση δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα από την εποχή της δικής μας Επανάστασης. Δυστυχώς, σε πολλά πράγματα, ο ΕΣ σήμερα, 200 χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821, έχει περισσότερα κοινά με τον YPG απ’ όσα θα περίμενε κανείς, κυρίως σε ζητήματα νοοτροπίας, επιχειρησιακής εκπαίδευσης και κουλτούρας.

Ο συγγραφέας του βιβλίου κάνει εκτενή αναφορά στα φορητά όπλα που είχαν στη διάθεσή τους οι Κούρδοι στις διμοιρίες με τις οποίες ήρθε σε επαφή. Εκτός των ΑΚ και κλώνων τους, από μια πληθώρα προελεύσεων είχαν και Dragunov προερχόμενα από τον Συριακό ή τον Ιρακινό στρατό (κυρίως). Λιγότερα αλλά υπαρκτά σε ικανούς αριθμούς ήταν και δυτικά Μ-16 τα οποία συνήθως φέρονταν από αξιωματούχους και προέρχονταν συνήθως από λάφυρα από παρελθούσες μάχες με τον ISIS. Είχαν βρεθεί και κάποια ελάχιστα δείγματα Sako TRG. Είχαν επίσης βαριά τυφέκια Zagros των 0.5″ (ημιαυτόματα κουρδικά αντίγραφα των Barrett) και τα θηριώδη τυφέκια των 14.5mm τα οποία όμως ήταν δυσχρηστα όπως τα αντιαρματικά τυφέκια του Β ΠΠ. Ο συγγραφέας κάνει ιδιαίτερη μνεία στο ΑΚ που είχε ο ίδιος, ένα παλαιό ιρακινής κατασκευής από το οποίο από τη χρήση είχε αρχίσει να ξεφλουδίζει η προστατευτική επίστρωση των μετάλλων του αλλά το οποίο ποτέ δεν παρουσίασε ούτε καν υποψία εμπλοκής! Είναι χρήσιμο και κρίσιμο εδώ να σημειώσουμε τη διαφορά ανάμεσα στα τυφέκια ελευθέρων σκοπευτών που είχαν στη διάθεσή τους οι Κούρδοι μαχητές. Το Sako είναι ικανό για ακριβέστερες βολές σε μεγαλύτερες αποστάσεις (~700-900m) για μια σιερά από λόγους ενώ το Dragunov είναι πιο ανθεκτικό στην καταπόνηση και επαρκές για βολές ακριβείας σε μικρότερες αποστάσεις (300-700m). Αυτά όμως είναι άμεση συνάρτηση του σκοπευτή, της εκπαίδευσης που αυτός έχει λάβει και φυσικά, της εξοικείωσης με το εκάστοτε τυφέκιο. Εν ολίγοις, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα το να έχεις στο οπλοστάσιό σου ένα υπερόπλο, αν δεν έχεις τον κόσμο να το χρησιμοποιήσει και αν δεν έχεις εκπαιδεύσει τον κόσμο αυτόν στη χρήση του. Σαφώς όμως, είναι προτιμότερο να έχεις στη διάθεσή σου το εκάστοτε υπερόπλο ώστε να μπορέσεις κάπως κάπου κάποτε να εκπαιδεύσεις τον κόσμο σου, παρά να μην το έχεις καθόλου.

Μεγάλο ατού και προσόν για τους Κούρδους μαχητές ήταν οι θερμικές διόπτρες, συνήθως προσαρμοσμένες επί Μ-16 ή συνηθέστερα (θυμηθείτε ποιοι είχαν στις περισσότερες περιπτώσεις τα Μ-16…) επί κράνους. Το να μπορείς να κάνεις τη νύχτα μέρα, είναι μεγάλο προσόν για ένα στράτευμα, ειδικά όταν απέναντί σου έχεις έναν αντίπαλο ο οποίος προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το πέπλο του σκότους υπέρ του. Αυτό που αναφέρει ο συγγραφέας και ταιριάζει και με τις περιγραφές που έχουμε στη βιβλιογραφία από τον εμφύλιο στην Ουκρανία (βλ. περιοδικό Δούρειος Ίππος) είναι ότι θέλουν προσοχή όπως και οι NVG κατά τη χρήση λόγω σύγχυσης βάθους πεδίου. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο συγγραφέας θα αποκάλυπτε τη θέση του, πυροβολώντας μέσα στο σκοτάδι εναντίον ενός… σκύλου. Κοινώς, όπως και με τα υποτίθεται υπερόπλα, όλα τα κομμάτια εξοπλισμού του πεζού στρατιώτη θέλουν έναν βαθμο εξοικείωσης για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν με αξιώσεις. Καλύτερα όμως να τα έχεις, παρά να τα αναζητάς!

Κάτι άλλο που χρησιμοποιήθηκε ευρέως και από τις δύο πλευρές ήταν τα drones. Και μη φανταστείτε- όπως και οι περισσότερες θερμικές διόπτρες που ήταν απλές κυνηγετικές, έτσι και τα περισσότερα drones ήταν απλά quad-copters του εμπορίου. Ένα πολύ εύκολο μέσο εναέριας παρατήρησης και εκμετάλλευσης της τρίτης διάστασης του πεδίου της μάχης το οποίο αποδείχτηκε πολύ αποτελεσματικό, ειδικά για να καθοδηγεί πυρά βαρέων όπλων (πχ όλμων) πίσω από την κάλυψη κτιρίων σε αστικό αγώνα. Ήταν πολλές οι φορές που έστρεψαν τα όπλα τους εναντίον των drones. Όπως όμως επιβεβαιώνεται κι από τα παραδείγματα στην Ουκρανία, πυρά αυτομάτων ατομικών όπλων δεν μπόρεσαν να καταρρίψουν drones κινούμενα και ελισσόμενα σε ύψη μεγαλύτερα των 100m.

Ένα άλλο σημείο έντονων συζητήσεων στο ελληνικό διαδίκτυο είναι η καταλληλότητα ή μη (και ως εκ τούτου η χρήση ή μη) γυναικών σε μάχιμες μονάδες πεζικού. Ο YPG είναι αποκλειστικά επανδρωμένος από άρρενες στρατιώτες. Ο YPJ όμως είναι το αντίστοιχο σώμα, γυναικών. Συνήθως, μονάδες του YPG και YPJ δρούσαν μαζί. Σε αντίθεση με τους εξτρεμιστές του Ισλαμ που θέλουν τις γυναίκες λίγο πιο κάτω από τις αμοιβάδες, οι Κούρδοι έχουν βρει πρόσφορο έδαφος μέσω της ιδεολογίας τουος για τη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου δε θα υπάρχουν διακρίσεις μεταξύ φύλων, για τη στρατολόγηση γυναικών οι οποίες θέλουν να υπερασπιστούν τα εδάφη τους και τις οικογένειές τους. Είναι από τις περιπτώσεις όπου η ιδεολογική κατήχηση είναι χρήσιμη καθώς απαγορεύεται αυστηρά η οποιαδήποτε ερωτική διάσταση στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων και αυτό μπορεί μόνο με την πλύση εγκεφάλου να επιτευχθεί. Ο συγγραφέας αναφέρει ένα περιστατικό όπου η ύπαρξη γυναικών μαχητών μαζί με τους άνδρες πεζους φάνηκε χρήσιμη καθώς σε μια επιχείρηση εκκαθάρισης ενός χωριού, μια μεγάλη ομάδα γυναικόπαιδων βγήκε ουρλιάζοντας και τσιρίζοντας  μόλις αντίκρισαν τους ένοπλους Κούρδους. Η ύπαρξη γυναικών στην ομάδα οι οποίες βγήκαν μπροστά και καθησύχασαν τις αμάχους σχετικά εύκολα, φάνηκε ως πλεονέκτημα. Όταν διεξάγεις έναν πόλεμο στον οποίο προσπαθείς να κερδίσεις «hearts and minds», η ύπαρξη γυναικών είναι σχεδόν πάντα πλεονέκτημα. Προσοχή όμως. Όπως και οι Κούρδοι 20άρηδες δεν είναι οι μέσοι δυτικοευρωπαίοι 20άρηδες, έτσι και οι μέση κούρδισσα 20αρα μαχητής του YPJ δεν είναι το ίδιο με τη μέση Ελληνίδα 20άρα. Με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Η σύγκριση είναι μεταξύ μήλων και πορτοκαλιών.

Που μας φέρνει πίσω στο θέμα της εκπαίδευσης… Ο μέσος Έλληνας κληρωτός δεν έχει ρίξει πάνω από 2 γεμιστήρες στη θητεία του κι αυτούς μονάχα από στάση πρηνή. Κατά πόσο θα μπορεί ο ένοπλος αυτός να αποδώσει και πρωτίστως, να επιβιώσει, χωρίς την κατάλληλη και ρεαλιστική εκπαίδευση; Αν κρίνουμε από το ελληνικό ιντερνετ και πάλι, ο ΕΣ στο απίθανο ενδεχόμενο επιστράτευσης θα μπορέσει να σχηματίσει 2 μεραρχίες ειδικών δυνάμεων, γεγονός που από μόνο του δείχνει πόσο εκτός πραγματικότητας είμαστε! Πέραν κάποιων προσπαθειών που γίνονται από οργανωμένους συλλόγους εφέδρων και τις κατά τόπους προσπάθειες της Εθνοφυλακής, η κατάσταση είναι επικίνδυνα ρευστή.

Και εδώ υπάρχει ένα άλλο ΔΥΣΤΥΧΩΣ, μεγάλο κοινό σημείο με τους Κούρδους. Η μεγάλη τους απροθυμία να ακούσουν τις συμβουλές και τις σκέψεις των ξένων εθελοντών που είχαν πάει να πολεμήσουν στο πλευρό τους. Πόσες φορές έχει παρουσιαστεί κάτι που έχει υιοθετηθεί από άλλους στρατούς του ΝΑΤΟ και η απάντηση είναι ‘έλα μωρέ τι ξέρουν αυτοί;!’ (ή αντίστοιχου μήκους κύματος); Δυστυχώς, είμαι βέβαιος περισσότερες απ’ όσες θα θέλατε πραγματικά να μπορείτε να θυμηθείτε!

Βεβαίως, δεν ήταν και ούτε είναι, όλοι οι αξιωματούχοι του YPG ή του YPJ τόσο ξύλινοι ή άτεγκοι. Αλλά υπάρχουν πολλά παραδείγματα αξιωματούχων οι οποίοι ανέβηκαν την κλίμακα της ιεραρχίας μόνο λόγω διασυνδέσεων και πολιτικών κριτηρίων. Στους Κούρδους αναφέρομαι, όχι στον ΕΣ. Στις ελληνικές ΕΔ δεν υπάρχουν τέτοια παραδείγματα, ποτέ δεν υπήρξαν (Όχι. Κι ο Κουρής κι ο κάθε Κουρής, φάντασμα ήταν!)!

Ένα ιδιαίτερο περιστατικό το οποίο χρίζει περαιτέρω ανάλυσης είναι εκείνο κατά το οποίο ενώ είχε τραβηχτεί πίσω η ομάδα που επάνδρωνε το πιο προωθημένο σπίτι στη γραμμή των επιχειρήσεων, η πληροφορία αυτή δεν είχε φτάσει στη γραμμή που το κάλυπτε (η αποχώρηση έγινε μέσα στη νύχτα). Οπότε χωρίς να το ξέρουν, όσοι ήταν στα οικήματα και παρείχαν υποστήριξη, ξαφνικά βρέθηκαν να αποτελούν την πρώτη γραμμή. Η απόφαση να τραβηχτεί πίσω η προωθημένη ομάδα ήταν σωστη, κρίνοντας από το μέγεθος της εφόδου του ISIS που ακολούθησε αλλά είχε ως αποτέλεσμα χωρίς να το γνωρίζουν, οι μαχητές των Κούρδων να είναι αντί για υποστήριξη πλέον, το μέτωπο! Σε μια απόσταση κάτω των 300 μέτρων, μόνο τα αυτόματα πυρά μετρούσαν. Αυτό όμως που άλλαξε την κατάσταση ήταν δύο 6άδες από ένα πολυβομβιδοβόλο ενός άνδρα των βρετανικών ειδικών δυνάμεων! Ο βρετανός SF έπληξε σε ταχεία διαδοχή τα τμήματα του ISIS τα οποία ήταν τα πλέον προωθημένα και απειλούσαν από απόσταση περίπου 60 μέτρων τη γραμμή του μετώπου των Κούρδων. Ανέκοψε άμεσα την επίθεσή τους και έδωσε τον πολύτιμο χρόνο που χρειάζονταν οι μαχητές των YP(G και J) να απαγκιστρωθούν.

Κάτι που έπρεπε να είχα διευκρινίσει από την αρχή αν και μάλλον ήταν από μόνο του αναμενόμενο είναι ότι οι Κούρδοι χρησιμοποιούσαν τους ελευθερους σκοπευτές ως υποστήριξη στις διμοιρίες πεζικού. Είχαν δηλαδή ένα ρόλο που μοιάζει περισσότερο στον ορισμό του ακροβολιστή παρά του ελεύθερου σκοπευτή. DMR πάλι δεν μπορείς να τους πεις γιατί ήταν προσκολλημένοι στη διμοιρία πεζικού, δεν ανήκαν οργανικά σε αυτήν αλλά εν ολίγοις, ο ρόλος τους ήταν να υποστηρίζουν με πυρά ακριβείας και κατασταλτικά πυρά από απόσταση και θέση που παρείχε πλεονέκτημα βολής και παρατήρησης, τις επιχειρήσεις των πεζικάριων. Στα πλαίσια αυτά, και με την ελάχιστη ελευθερία που τους έδινε το status τους ως εθελοντές, μπόρεσαν να δείξουν ο συνδυασμός του τυφεκίου Dragunov και του Zagros από θέσεις καλά προετοιμασμένες τι μπορεί να επιφέρει στον αντίπαλο αλλά και στο ηθικό του. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μία τέτοια αποστολή, οι ισλαμιστές έβαλαν φωτιά σε βαρέλια πετρελαίου, προσφιλή μέθοδο απόκρυψης, την οποία χρησιμοποιούσαν απέναντι στις αεροπορικές δυνάμεις, όχι τις χερσαίες (συνήθως!).

Θα ήταν επίσης μεγάλη παράλειψη αν δεν ανέφερα ότι μέσα στο βιβλίο γίνονται έντονες και σε μάκρος περιγραφές των απάνθρωπων μεθόδων του ισλαμικού κράτους, όπως η χρήση ανθρώπινων ασπίδων, η συγκάλυψη βομβιστών αυτοκτονίας ως άμαχους, η πυροδότηση εκρηκτικών μηχανισμών εναντίον αμάχων οι οποίοι έτρεχαν να γλιτώσουν από τις γραμμές των Ισλαμιστών. Όπως γράφει και σε ένα σημείο του βιβλίου ο Nash: Προτιμώ τον τρόπο σκέψης του 18ου αιώνα των Κούρδων παρά του 7ου αιώνα των ισλαμιστών.

Κλείνοντας πρέπει να πούμε ότι είναι παρήγορο ότι ένα βιβλίο γραμμένο στα αγγλικά, διαθέσιμο σε όλον τον κόσμο, μιλάει με έντονη απέχθεια και για το διπρόσωπο καθεστώς Ερντογάν. Και η απάντηση σε όλους κείνους που υπερμάχονται (ο καθένας για τον δικό του πολιτικό ή θρησκευτικό λόγο) των ισλαμιστών μη μπορώντας να δεχτούν πώς κάποιος μπορεί να πάει να εμπλακεί σε έναν ‘ξένο’ πόλεμο:

«Όταν με ρωτούν γιατί πήγα να πολεμήσω τον ISIS, για να είμαι ειλικρινής, παραξενεύομαι. Πώς μπορεί οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος να μην τάσσεται ενάντια σε τέτοιο κακό;»