Category Archives: Strategic thinking

Το σκελετωμένο κορμί του Γερμανού άσσου με δυσκολία κρατιέται σε αξιοπρεπή στάση στην ανακριτική καρέκλα. Ακούει όμως με προσοχή τον διερμηνέα του ανακριτή του. «Είσαι ο καλύτερος Γερμανός άσσος καταδιωκτικών. Έχεις καταρρίψει 345 Σοβιετικά αεροσκάφη. Άρα πρέπει να σε δικάσουμε εις θάνατον για τη δολοφονία 345 αθώων Σοβιετικών υπερασπιστών του Κομουνισμού και της Μητέρας Ρωσίας.» Ο ξανθός ιππότης σηκώνει το κεφάλι και τα γαλανά του μάτια κοιτούν τον Σοβιετικό βαθιά στα μάτια. «Δεν ήμουν εγώ ο καλύτερος πιλότος καταδιωκτικών της Luftwaffe. Ο καλύτερος όλων μας ήταν ο Hans–Joachim Marseille…»

Ο Hans-Joachim Marseille γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Δεκεμβρίου 1919. Ενώ έμεινε γνωστός για την εξωτερική του εμφάνιση που θα μπορούσε να τον είχε κάνει κινηματογραφικό αστέρα, ως παιδάκι ήταν καχεκτικό και αδύναμο που κόντεψε να πεθάνει από ένα πολύ σοβαρό περιστατικό γρίπης- ναι οι άνθρωποι πέθαιναν και τότε από τη γρίπη, δε χρειάστηκε να ανακαλύψουμε τη γρίπη των χοίρων.

Γιός παρασημοφορημένου αξιωματικού του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ο οποίος υπηρέτησε και στο Ανατολικό Μέτωπο από την αρχή της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, στη σχέση πατέρα και υιού, η ζεστασιά δεν ήταν από τα δυνατά της σημεία. Αρνιόταν πεισματικά να επισκεφθεί τον πατέρα του στο Αμβούργο για καιρό μετά το διαζύγιο των γονιών του αλλά ακόμη και η επαναπροσέγγιση που επιχειρήθηκε δεν κράτησε. Άφησε όμως ένα στίγμα στον νεαρό Hans-Joachim που θα τον καταδίωκε στην πειθαρχημένη Luftwaffe. Τη ροπή προς τον έκλυτο νυχτερινό βίο.

Αυτό, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι η ζωή με τη μητέρα του και τον πατριό του ήταν ρόδινη. Η φήμη του επαναστάτη λόγω έλλειψης πειθαρχίας προηγείτο αυτού και ήταν το δεύτερο χαρακτηριστικό, πέρα από τη νυχτερινή ζωή του, για το οποίο θα γινόταν αρχικά γνωστός στις τάξεις της Luftwaffe. Στο σχολείο η μητέρα του έπαιρνε συνεχώς γράμματα από τους δασκάλους του ότι ήταν τεμπέλης και ονειροπολούσε την ώρα του μαθήματος και τον ενδιέφερε περισσότερο να κάνει φάρσες στους συμμαθητές του παρά τα μαθήματά του. Τα τελευταία χρόνια του σχολείου όμως, ο νεαρός Hans-Joachim άλλαξε πορεία και εξέφρασε την επιθυμία του να γίνει αξιωματικός της αεροπορίας.

Στις τάξεις της Luftwaffe εντάχθηκε στις 7/11/1938 ως δόκιμος αξιωματικός και την 1^η Μαρτίου 1939 μετατέθηκε στη Σχολή Αεροπορικού Πολέμου- Luftkriegsschule, LKS 4 στο Furstenfeldbruck. Μεταξύ των συμμαθητών της σειράς του ήταν και ο Werner Schroer ο οποίος έχει πει ότι πολλές φορές ο Marseille ήταν σε ρήξη με την πειθαρχία που επιβάλλουν οι Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτό είχε αποτέλεσμα πολύ συχνές κρατήσεις και στερήσεις εξόδου.

Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό αναφέρει ότι σε μία πολύωρη εκπαιδευτική πτήση ναυτιλίας, ο Marseille προσγειώθηκε σε μια φαινομενικά ήσυχη ευθεία δρόμου, ανάμεσα σε εξίσου ήσυχα χωράφια και τρέχοντας πίσω από ένα δέντρο, έκανε… την ανάγκη του. Βλέποντας το αεροπλάνο, κάποιοι αγρότες έσπευσαν να βοηθήσουν αλλά μέχρι να φτάσουν, ο Marseille είχε ήδη ξεκινήσει για απογείωση και οι αγρότες απλά ένιωσαν από πρώτο χέρι πώς είναι να σε πετάει πίσω το ρεύμα αέρα αεροπλάνου που απογειώνεται. Οι αγρότες διαμαρτυρήθηκαν εγγράφως και ο Marseille βρέθηκε ξανά «αλυσοδεμένος» στο κρεβάτι του, μακριά από το πιλοτήριο!

Ο Marseille ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του στο 5^ο σχολείο μαχητικών (Jagdfliegerschule 5). Την εποχή εκείνη διευθυντής ήταν ο άσσος του Α΄ ΠΠ Eduard von Schleich. Εκεί ήταν και η πρώτη φορά που ο Marseille έλαβε εξαιρετικές αξιολογήσεις. Παρ’ όλα αυτά, είχε μετατεθεί σε πτέρυγα μάχης επιφορτισμένη με καθήκοντα αεράμυνας από την αρχή του πολέμου μέχρι την πτώση της Γαλλίας.

Στις 10 Αυγούστου μετατέθηκε εκ νέου, προκειμένου να λάβει μέρος στη Μάχη της Αγγλίας. Στην πρώτη του αερομαχία στις 24/8/1940, σημείωσε και την πρώτη του κατάρριψη εκμεταλλευόμενος την μικρότερη ακτίνα στροφής του Bf-109 έναντι του Spitfire. Έπληξε το βρετανικό μαχητικό στον κινητήρα και το είδε να βυθίζεται στη θάλασσα της Μάγχης. Σε γράμμα προς τη μητέρα του, φέρεται να έγραψε πως

“Σήμερα κατέρριψα τον πρώτο μου αντίπαλο. Δε μου κάθεται καλά. Σκέφτομαι πώς να νιώθει η μητέρα αυτού του νεαρού, όταν θα λάβει τα νέα του θανάτου του. Και ευθύνομαι μονάχα εγώ για τον θάνατο αυτόν. Είμαι θλιμμένος αντί να χαίρομαι για την πρώτη μου επιτυχία”

Στη δεύτερή του έξοδο σημείωσε άλλη μία επιτυχία και μέχρι να συμπληρώσει πέντε εξόδους, είχε καταρρίψει τέσσερα βρετανικά αεροσκάφη. Στις 23 Σεπτεμβρίου υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει πάνω από τη Μάγχη λόγω απώλειας του κινητήρα, συνέπεια battle damage πάνω από το Dover. Μετά από τρίωρη πάλη με τα κύματα και την υποθερμία, περισυνελλέγη από γερμανικό υδροπλάνο. Εμφανώς καταβεβλημένος και με συμπτώματα κρυοπληξίας, μεταφέρθηκε σε προκεχωρημένο νοσοκομείο.

Στις 28 του ίδιου μήνα, σημείωσε την έβδομη κατάρριψή του αλλά πάλι ο κινητήρας του τον πρόδωσε και πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση με αποτέλεσμα να διαγραφεί και αυτό το Bf-109.

Εξακολουθούσε να έχει θέμα με την πειθαρχία αλλά πλέον θεωρούσε πως είχε καλό λόγο καθώς σε έναν πόλεμο, αν δεν αντιδράσεις άμεσα βάσει του ενστίκτου σου, οι πιθανότητες να έχεις απώλειες αυξάνονται δραματικά. Δεν μπορούσε όμως, όπως κάθε μοναχικός θηρευτής στη φύση, να καταλάβει ότι στον τρόπο διεξαγωγής αεροπορικού πολέμου της Luftwaffe, η υπακοή σε εντολές και η τήρηση σχηματισμού ήταν υψίστης σπουδαιότητας. Σε περιστατικό κατά το οποίο έσωσε τον αρχηγό του σχηματισμού από βρετανικό μαχητικό, το μόνο που κατάφερε ήταν να τιμωρηθεί με 3 μέρες σε καθήκοντα εδάφους για ανυπακοή σε ήδη δοσμένη διαταγή!

Στις αρχές Οκτωβρίου, με κάμποσες καταρρίψεις στην LG 2, ο Marseille μετατέθηκε στην JG 52, πετώντας με μορφές όπως ο Steinhoff και ο Barkhorn. Το μόνο που κατάφερε όμως την περίοδο αυτή ήταν να διαγράψει 4 Bf-109!!!

Ο Steinhoff θα έγραφε αργότερα

“…Ο Marseille ήταν εξαιρετικά όμορφος ως άνδρας. Ήταν πολύ ταλαντούχος πιλότος αλλά ήταν αναξιόπιστος! Είχε φιλενάδες παντού και τον κρατούσαν τόσο απασχολημένο που κάποιες φορές ήταν τόσο κουρασμένος που έπρεπε να τον κρατήσω στο έδαφος. Η ανευθυνότητα που επεδείκνυε κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ήταν ο κύριος λόγος που τον απέλυσα. Αλλά ήταν ακαταμάχητα γοητευτικός…”

Προκειμένου να τον τιμωρήσει για την απειθαρχία του, όπως έλεγαν οι σύγχρονοί του, απόρροια του μποέμικου τρόπου ζωής του, των «γκομενικών» του και της αγάπης του προς την jazz- jazz είπα, όχι swing, μην μπερδεύεσαι- μουσική, ο Steinhoff τον μετέθεσε στην JG 27. Κανένας δεν περίμενε την εξέλιξη που θα είχε ο Marseille στη νέα του μονάδα…

“Τα μαλλιά του ήταν υπερβολικά μακριά και είχε έναν κατάλογο με πειθαρχικά παραπτώματα σαν τον βραχίωνά μου. Από τις 7 καταρρίψεις που είχε δηλώσει στη Μάχη της Αγγλίας, οι τέσσερις δεν ήταν επιβεβαιωμένες τότε και το ποσοστό αυτό για τη Luftwaffe ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, ήταν Βερολινέζος. Προκειμένου να δημιουργήσει μια εικόνα για τον εαυτό του, δεν είχε πρόβλημα να κομπάζει για τις κοπέλες με τις οποίες είχε κοιμηθεί, μεταξύ αυτών και μία πολύ διάσημη ηθοποιός. Ήταν θυελλώδης, ευέξαπτος και ατίθασος. Τριάντα χρόνια αργότερα θα ήταν με μία λέξη, ένας playboy.”

Τα λόγια αυτά του διοικητή του Eduard Neumann συνθέτουν την πλήρη εικόνα του νεαρού πιλότου που παρουσιάστηκε στο γραφείο του με τα χαρτιά της μεταθέσεως. Παρ’ όλα αυτά, είχε πει σε μια συνέντευξη αρκετά χρόνια μετά τον πόλεμο ότι “ο Johen μπορούσε να είναι είτε πειθαρχικό πρόβλημα όλης της μονάδας, είτε εξαιρετικός πιλότος καταδιωκτικών…” Η JG 27 έφυγε λίγο αργότερα για τη Βόρειο Αφρική…

Στις 20 Απριλίου ταξίδευε από την Τριπολίτιδα της Λιβύης στο προκεχωρημένο αεροδρόμιο στο οποίο είχε προωθηθεί η μοίρα του. Το Bf-109 του παρουσίασε- ω τι μυστήριο- πρόβλημα στον κινητήρα. Εκτέλεσε αναγκαστική προσγείωση στη μέση του πουθενά της ερήμου αλλά έφτασε στον προορισμό του, εν αρχή σταματώντας ένα ιταλικό φορτηγό και εν συνεχεία, με το Opel Admiral ενός στρατηγού διοικητή μίας μονάδας εφοδιασμού, αφού τον έπεισε ότι έπρεπε να είναι διαθέσιμος την επόμενη μέρα στη μονάδα του! Ο στρατηγός δεν του παραχώρησε το Opel Admiral σκέτο αλλά μαζί με τον προσωπικό του οδηγό και τον αποχαιρέτησε φωνάζοντάς του ότι “θα μου το ξεπληρώσεις με 50 καταρρίψεις”! Προφανώς ήταν μία από τις φορές που ο τύπος του Marseille ήταν πολύ αρεστός σε κάποιον με ανώτερο βαθμό!

Στις 23 και στις 28 Απριλίου σημείωσε τις δύο πρώτες του καταρρίψεις στο θέατρο της Βορείου Αφρικής. Σε αερομαχία στις 23 Απριλίου, καταρρίφθηκε και ο ίδιος, όταν το Bf-109 του υπέκυψε στα πολλαπλά πλήγματα του James Denis, Γάλλου άσσου Hurricane της 73 Μοίρας της RAF. Οι βολίδες του Denis, έπληξαν τον κινητήρα και το πιλοτήριο του Γερμανού αλλά δεν πέτυχαν το κεφάλι του Marseille για ελάχιστα εκατοστά καθώς από τις φορτίσεις των ελιγμών, ο Marseille έγερνε προς τα εμπρός!

Ο ρυθμός με τον οποίο ο Marseille σημείωνε τις εναέριες νίκες του ήταν χαμηλός μεν, αλλά δεν ήταν και εντελώς ασυνήθιστος για τα δεδομένα της Luftwaffe. Βέβαια, από την άλλη, δεν είναι και ιδιαίτερα αξιοζήλευτο για έναν πιλότο καταδιωκτικών να περάσει από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο χωρίς να σημειώσει κατάρριψη. Η τακτική του να βουτά επιτιθέμενος με πλεονέκτημα ύψους μέσα από σχηματισμούς- συνήθως μαχητικών- κατέληγε με τον Marseille να βάλλεται από παντού και να καταλήγει με αεροπλάνα των οποίων η μόνη χρησιμότητα θα ήταν να… σουρώνει μακαρόνια, και μάλιστα, από τα χοντρά! Ο, πλέον αρκετά ανυπόμονος, Neumann ενθάρρυνε τον Marseille να βελτιωθεί μέσω εξάσκησης και ατομικής προπόνησης! Ανάμεσα στα εννιά αεροσκάφη που είχε καταφέρει να «χαλάσει» μέχρι τότε ήταν κι ένα από τα πρώτα τροποποιημένα για περιβάλλον ερήμου Bf-109.

Όμως ο Marseille επέμεινε. Είχε βρει πλέον αυτό που τον έλκυε περισσότερο- μετά τις ωραίες γυναίκες- στον κόσμο αυτόν. Δημιούργησε και ακολούθησε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης και φυσικής προπόνησης το οποίο σφυρηλάτησε ένα νέο είδος εναέριου πολεμιστή. Ο Marseille καλλιέργησε εξαιρετική επίγνωση τακτικής κατάστασης, ικανότητες σκόπευσης και εκτέλεσης ελιγμών. Τελειοποίησε επίσης, τον τρόπο που προτιμούσε να επιτίθεται στους αντιπάλους του. Εγκατέλειψε την πρωτόγονη ιδέα της αντιγραφής του αετού που πέφτει σε ένα κοπάδι κατσίκες και προτιμούσε να επιτίθεται από το πλάι, σε σχετικά κοντινά ύψη με τον αντίπαλο σχηματισμό. Έγινε σύντομα γνωστό ότι ήταν πλέον δεινός σκοπευτής και ακόμη καλύτερος στην τέχνη της προσκόπευσης (deflection shooting). Ενώ ο νόμος της Φυσικής υπήρχε και είχε διδαχθεί σε όλους τους πιλότους, οι περισσότεροι, ακόμη και μεγάλοι άσσοι, το εφάρμοζαν εμπειρικά. Ο Marseille προπονούνταν μαζί με τους συναδέλφους αεροπόρους της μοίρας του στο σκέλος της επιστροφής από τις αποστολές τους. Βάζανε στοιχήματα μάλιστα, για το αν θα μπορέσει ή όχι, να περάσει τα τροχιοδεικτικά του στην προσυμφωνημένη απόσταση μπροστά από το αεροσκάφος «στόχο». Το παιχνίδι είχε αρχίσει να γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο με την αδελφοκτονία όλο και πιο ορατή ως ενδεχόμενο καθώς το στοίχημα άρχισε να τίθεται σε αποστάσεις της τάξης του μισού μέτρου μπροστά από τον κώνο της έλικας του αεροπλάνου «στόχου»! Κάποιος τους κάρφωσε στον Neumann και η εκπαίδευση έγινε… λιγότερο αληθοφανής!

Η σκληρή δουλειά επιτέλους απέδωσε καρπούς και στις 24 Σεπτεμβρίου είχε την πρώτη του πολλαπλή επιτυχία, καταρρίπτοντας τέσσερα Hurricanes της SAAF. Μέχρι τα μέσα του Δεκέμβρη 1941, είχε φτάσει τις 25 επιβεβαιωμένες καταρρίψεις, εποχή κατά την οποία το προσωπικό της Μοίρας του ήταν σε rotation προκειμένου να μεταπηδήσουν από το -109Ε στο F/trop (εκ του tropicalised).

Δεν αρκέστηκε όμως σε όσα είχε επιτύχει και το πρόγραμμα εκγύμνασής του συνεχίστηκε αμείωτο, όπως και το πρόγραμμα πτητικής εκπαίδευσης. Όπως και ο νοτιοαφρικανός Marmaduke Pattle, επεδίωκε συνεχώς την αυτοβελτίωση. Το πρόγραμμα γυμναστικής του είχε μεταξύ άλλων περισσότερα από 200 καθίσματα τη μέρα και ισάριθμους κοιλιακούς  προκειμένου να μπορεί να αντέχει τα g των αερομαχιών. Για να έχει καλύτερη αίσθηση των ποδοστηρίων, πετούσε με παπούτσια τένις! Επίσης έπινε απεριόριστες ποσότητες γάλα αν και αυτό δεν πρέπει να σχετίζεται τόσο με τη διατήρηση της 20/20 όρασής του αλλά πιο πολύ με την ανάγκη να καλύψει την τάση του να καταναλώνει αντίστοιχες ποσότητες αλκοόλ…

Στις 22 Φεβρουαρίου του απονέμεται ο Σταυρός των Ιπποτών για την 46^η του κατάρριψη αλλά μέχρι να γίνει η απονομή, ήδη είχε καταφέρει την 50^η του κατάρριψη. Και κάπου εκεί αρχίζει η έντονη προβολή του στα Μέσα, τα απανωτά αφιερώματα στο περιοδικό Signal και του αποδίδεται το παρατσούκλι «Ο αστέρας της Αφρικής».

Η πιο αποτελεσματική τακτική των Συμμάχων για την αντιμετώπιση της Αεροπορίας του Afrika Korps ήταν ο κύκλος Lufbery, στον οποίο, η ουρά κάθε αεροσκάφους καλύπτεται από ένα άλλο αεροσκάφος. Η τακτική αυτή όπως προείπαμε, ήταν αποτελεσματική απέναντι ακόμη και στον νεαρό Johen. Με το να βελτιωθεί όμως στον βαθμό που βελτιώθηκε, μπόρεσε να αρκείται σε ριπές των 2΄΄ για να καταρρίψει ένα αεροσκάφος, κάτι που του έδινε χρόνο να απεμπλακεί, πριν προλάβει ο εχθρικός σχηματισμός καν να εμπλακεί. Έτσι, μετέτρεπε μία κατάσταση που δεν τον ευνοούσε σε, πολύ ευνοϊκή για εκείνον και τον wingman του.

Όσο βελτιωνόταν στον έλεγχο του αεροσκάφους, τόσο μπορούσε να αναπτύσσει τις αεροπορικές του τακτικές και να δοκιμάζει νέα πράγματα και καινούριες ιδέες. Πολλές φορές, επιτιθέμενος σε ένα Lufbery circle, προτιμούσε να δημιουργεί έναν δικό του κύκλο, με όσο το δυνατόν μικρότερη ακτίνα, ώστε να του δίνεται η ευκαιρία να προσβάλλει περισσότερα εχθρικά αεροσκάφη, παρά να χρησιμοποιεί το πλεονέκτημα του ύψους και της ταχύτητας ώστε να διασπάσει τον σχηματισμό τους. Σύμφωνα με τον Emil Clade, “κανείς δεν μπορούσε να εκτελέσει αυτούς τους ελιγμούς με αυτή τη μαεστρία και προτιμούσαν να «την πέφτουν» σε μεμονωμένους στόχους, συνήθως αποτέλεσμα της διασπαστικής τακτικής του Marseille ώστε να μπορούν να διαφύγουν αν κάτι πήγαινε στραβά. Πετούσε πολύ αργά, τόσο αργά που χρησιμοποιούσε τα flaps του για να μην πέσει στο έδαφος σαν πέτρα, προκειμένου να μπορέσει να διαγράψει τροχιά μικρότερης διαμέτρου από τον αμυντικό κύκλο του Lufbery. Είχε γίνει πλέον ένα με το μαχητικό του και χειριζόταν το αεροσκάφος του καλύτερα από τον καθέναν.”

Ένα άλλο ιερό τέρας της Luftwaffe, που είχε κερδίσει τον σεβασμό ένθεν κι ένθεν, ο Adolf Galland, είχε πει για τον Marseille ότι “…ήταν ένας βιρτουόζος ανάμεσα στους πιλότους καταδιωκτικών του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Τα επιτεύγματά του θεωρούνταν ως τότε αδύνατα και δεν ξεπεράστηκαν από κανέναν μετά τον θάνατό του.”

Ίσως όμως την καλύτερη περιγραφή της θεωρίας του να την έχει δώσει αυτός ο ίδιος, όταν σε συζήτηση με τον, επίσης άσσο, φίλο του Hans- Arnold Stahlschmidt, ο Johen φέρεται να έχει πει… “Συχνά γεύομαι την αεροπορική μάχη όπως θα έπρεπε να είναι. Με βλέπω στη μέση ενός βρετανικού μελισσιού, να πυροβολώ από κάθε δυνατή θέση και να μην με πετυχαίνουν ποτέ. Τα αεροσκάφη μας είναι θεμελιώδη στοιχεία, τα οποία πρέπει να τιθασεύσουμε. Πρέπει να μπορείς να πυροβολήσεις από όπου χρειαστεί. Από αριστερά, αν στρίβεις από δεξιά, στην έξοδο από roll, ανάποδα, με τα σκέλη πάνω, οποτεδήποτε. Μόνο έτσι μπορείς να αναπτύξεις τις δικές σου προσωπικές τακτικές. Τακτικές μάχης που ο εχθρός, απλά δεν μπορεί να αντιληφθεί και να περιμένει. Μια σειρά από απρόσμενες κινήσεις και ενέργειες, ποτέ ίδιες μεταξύ τους, πάντοτε πηγάζουσες από την τρέχουσα κατάσταση. Μόνο τότε μπορείς να βρεθείς μέσα σε ένα εχθρικό μελίσσι και να το τινάξεις από μέσα.”

Οι ανορθόδοξες τακτικές του τον υποχρέωσαν να αλλάξει- καλύτερα να, αναπροσαρμόσει- τον τρόπο μάχης της Luftwaffe. Αντί για αγέλες χωρισμένες σε τετράδες, που χρησιμοποιούσαν οι Σύμμαχοι αλλά και οι γερμανικές μοίρες, προτιμούσε τα ζευγάρια και μάλιστα με τον νούμερο 2 σε απόσταση ασφαλείας ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο της αδελφοκτονίας λόγω εναέριας σύγκρουσης ή λάθους πυρών. Από το σημείο εκείνο και πέρα, ήταν απλά ασταμάτητος. Έβαλε σε εφαρμογή τις θεωρίες του περί αεροπορικής μάχης και απλά μετέτρεψε τα Συμμαχικά μαχητικά σε μύγες δίπλα σε κάνιστρο εντομοκτόνου.

Στις 3 Ιουνίου του 1942, ο Marseille με τον νούμερο 2 του επιτέθηκαν σε έναν σχηματισμό από 16 P-40 Kittyhawks της SAAF. Κατέρριψε έξι, από τα οποία, τα πέντε σε έξι λεπτά. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και τρεις άσσοι, οι οποίοι είχαν μεταξύ τους 16 καταρρίψεις. Ήταν εκπληκτικό το ότι οι βολές του έπεφταν συστηματικά και με χειρουργική ακρίβεια ξεκινώντας από τον κινητήρα, πίσω από την έλικα, και κατέληγαν στο πιλοτήριο. Όποιος έπεφτε στα σκοπευτικά του, ήταν σχεδόν καταδικασμένος! Και για να επιτύχει αυτό το επίτευγμα αεροπορικής μάχης, ξόδεψε μόνο 360 φυσίγγια!

Τρεις μέρες αργότερα, τιμήθηκε με τα φύλλα δρυός στον Σταυρό των Ιπποτών για τη συμπλήρωση 75 καταρρίψεων. Ήταν όμως ένα ηθικό βραβείο που δεν έλαβε καθώς στις 18 του ίδιου μήνα, ανακοινώθηκε ότι θα γίνει ο δωδέκατος αεροπόρος που θα του απονεμηθούν τα ξίφη στον Σταυρό των Ιπποτών με φύλλα δρυός για την 100^η του νίκη (του απονεμήθηκε σε ειδική τελετή από τον ίδιο τον Hitler στις 28 Ιουνίου 1942).

Μετά την 100^η του εναέρια νίκη στις 17 Ιουνίου, ο Johen επέστρεψε στη Γερμανία για δίμηνη άδεια. Στις 6 Αυγούστου ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής για το μέτωπο της Βορείου Αφρικής, συνοδευόμενος από την αρραβωνιαστικιά του. Στις 13 Αυγούστου, σε στάση στη Ρώμη, ο Μουσολίνι του απένειμε για τη δράση του το Χρυσό Μετάλλιο Στρατιωτικής Τιμής, την ανώτερη ηθική αμοιβή της Ιταλίας. Δέκα μέρες αργότερα, ο Marseille επέστρεψε στην ενεργό δράση. Η 1^η Σεπτεμβρίου, ακριβώς 3 χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, ήταν η πλέον επιτυχής μέρα για τον Marseille, μέρα κατά την οποία κατέρριψε ούτε λίγο ούτε πολύ, 17 συμμαχικά αεροσκάφη, σε έναν μήνα κατά τον οποίο σημείωσε 54 συνολικά καταρρίψεις. Από τα 17 μαχητικά, τα οχτώ τα κατέρριψε μέσα σε δέκα λεπτά, για το οποίο επίτευγμα του χάρισαν οι Ιταλοί συμπολεμιστές του ένα Volkswagen στο οποίο είχαν γράψει τη λέξη Otto (οχτώ, στα ιταλικά)! Η μέρα αυτή και η αερομαχία αυτή έμεινε στην ιστορία της σύρραξης, καθώς κανένας άλλος πιλότος του Άξονα, δε σημείωσε τόσες επιτυχίες έναντι των συμμάχων στο δυτικό μέτωπο μέσα σε μία μέρα, μέχρι το τέλος του πολέμου!

Τρεις μέρες αργότερα, ανακοινώθηκε ότι ο Χίτλερ θα του απονείμει σε εδική τελετή, για τα επιτεύγματά του στη Βόρειο Αφρική, τα διαμάντια στον σταυρό των ιπποτών με ξίφη και φύλλα δρυός. Ήταν μόλις ο τέταρτος αεροπόρος που λάμβανε αυτήν την τιμή, μέχρι τότε.

Ο Marseille συνέχισε να προκαλεί αιμορραγία στην Αεροπορία της Ερήμου, καταφέρνοντας πολλαπλές καταρρίψεις, όπως 7 Kittyhawks στις 15 Σεπτεμβρίου. Παρ’ όλα αυτά, στο μεγαλύτερο παιχνίδι της Βορείου Αφρικής, οι Γερμανοί είχαν μείνει με 112 μαχητικά, από τα οποία τα 65 σε μάχιμη κατάσταση, τη στιγμή που ο Monty ήξερε ότι πάνω από το κεφάλι του μπορούσαν να βρεθούν κοντά 800 Spitfires, Hurricanes, Kittyhawks κλπ. Και σε αυτό ακριβώς εστιάζεται άλλος ένας προβληματισμός των ιστορικών της περιόδου όπως ο Stephen Bungay. Γιατί οι γερμανοί εξακολουθούσαν να εμπλέκονται με μαχητικά, τη στιγμή που το πρόβλημα ήταν τα βομβαρδιστικά; Από τις 158 καταρρίψεις του Marseille, μόνο οι 4 είναι βομβαρδιστικά. Οι υπόλοιπες ήταν καταδιωκτικά τα οποία, ας μη γελιόμαστε, δεν ήταν high value targets που θα προκαλούσαν τη ζημιά που προκάλεσαν τα βομβαρδιστικά της Αεροπορίας της Ερήμου στις δυνάμεις του Rommel.

Αν και η αναλογία μαχητικών στον αέρα δεν ήταν τραγική, κρίνοντας από τις καταρρίψεις που είχαν οι Γερμανοί και οι Βρετανοί πιλότοι αντίστοιχα, οι Γερμανοί είχαν φτάσει στα όρια της εξάντλησης. Ο Marseille δεν αποτελούσε εξαίρεση. Κατά την τελευταία του αερομαχία στις 26 Σεπτεμβρίου, ενεπλάκη σε μία 15λεπτη κούρσα θανάτου με έναν σχηματισμό 11 Spitfires. Οι τακτικές όμως ήταν γνωστές και το αποτέλεσμα αναμενόμενο. Ο Gustav (το παρατσούκλι της G έκδοσης του Bf-109) του Marseille υπάκουε στις προσταγές του αναβάτη του. Τα πολυβόλα του κροταλίζουν και τα ρουθούνια του ιπτάμενου δράκου του ξερνούν φωτιές. Το Spitfire κλονίζεται. Μεταλλική βροχή χτυπά ρυθμικά τον κινητήρα του. Το μέλλον του έχει μόλις γραφτεί και δεν έχει πολλές σελίδες. Πέφτει και τα υπόλοιπα Spitfires του σχηματισμού απεμπλέκουν. Αυτή ήταν η 7^η κατάρριψη για τον Marseille εκείνη τη μέρα, η 158η και τελευταία του πολέμου για εκείνον.

Το Bf-109G ήταν να αντικαταστήσει το Bf-109F εκείνη την περίοδο σε όλες τις μονάδες της Luftwaffe, κάτι που ο Marseille δεν ήθελε να δεχτεί, λόγω των υψηλών ρυθμών με τους οποίους παρουσιάζονταν προβλήματα στους κινητήρες τους (βλέπε Αλεβιζάκης Ηλίας…). Παρ’ όλα αυτά, και επειδή υπήρξε η σχετική διαταγή από τον Στρατάρχη Kesselring, ο Marseille υπάκουσε. Απρόθυμα, αλλά υπάκουσε…

Τις επόμενες μέρες, η μοίρα του Marseille αποσύρθηκε από τις επιχειρήσεις προκειμένου το προσωπικό να ξεκουραστεί. Εκείνη τη μέρα δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον ίδιο τον Στρατάρχη Rommel να πάνε μαζί στο Βερολίνο για μια ομιλία του Hitler στις 30 Σεπτεμβρίου. Ο Marseille αρνήθηκε λέγοντας ότι τον χρειάζονται οι άνδρες του στο μέτωπο και εξ άλλου, δε θα ήταν σωστό να τον βλέπουν οι άνδρες του να παίρνει ξανά άδεια ενώ είχε ήδη πάρει τρεις μήνες εκείνον τον χρόνο!

Την αποφράδα εκείνη, όπως αποδείχτηκε, μέρα της ομιλίας εκείνης του Hitler, ο Marseille ηγείτο της μοίρας του σε αποστολή συνοδείας Stuka, κατά την οποία δε σημειώθηκε κάποια επαφή. Κατά την επιστροφή, το πιλοτήριο άρχισε να γεμίζει καπνούς. Σχεδόν τυφλός και στα πρόθυρα της υποξίας, καθοδηγήθηκε στις φίλιες γραμμές, από τους wingmen του. Στο σημείο αυτό ο Marseille φώναξε από τον ασύρματο ότι “πρέπει να εγκαταλείψω τ ώ ρ α, δεν αντέχω άλλο…” Τα Bf-109 της μοίρας του άνοιξαν για να του κάνουν χώρο να ελιχθεί. Ο Marseille εκτέλεσε μισό roll κι έφερε το αεροπλάνο με την κοιλιά να κοιτά τον ουρανό. Στην κατάσταση που ήταν όμως δεν μπόρεσε να προσέξει ότι το αεροπλάνο είχε μπει σε βύθιση, με αποτέλεσμα, κατά την έξοδο από το πιλοτήριο να παρασυρθεί από το ρεύμα του αέρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να χτυπήσει την ουρά του μαχητικού του, χτύπημα το οποίο τον αναισθητοποίησε και να πέσει στο κενό χωρίς να ανακτήσει ποτέ τις αισθήσεις του και να ανοίξει το αλεξίπτωτό του! Ο γιατρός που έκανε τη νεκροψία τον αναγνώρισε από τον Σταυρό των Ιπποτών με φύλλα δρυός και ξίφη (δεν πρόλαβε να πάρει τα διαμάντια στον Σταυρό των Ιπποτών παρ’ όλο που του είχαν απονεμηθεί) που φορούσε στον λαιμό.

Η κηδεία του έγινε την επόμενη μέρα, 1η Οκτωβρίου και επικήδειοι ακούστηκαν τόσο από τον Neumann, όσο και τον ίδιο τον Kesselring. Ο θάνατος του Marseille προκάλεσε μία πτώση ηθικού σε όλη τη Luftwaffe αλλά οι μονάδες της Αφρικής δεν μπόρεσαν ποτέ να ανακάμψουν από αυτήν την απώλεια. Αυτό φανέρωσε ένα μοιραίο λάθος στον τρόπο διοίκησης του Marseille, ο οποίος όμως δεν ήταν απόλυτα δική του επιλογή αλλά εντασσόταν στο ευρύτερο πλαίσιο διοίκησης της Luftwaffe. Ο συγκεντρωτισμός «κυνηγετικών καθηκόντων» στο πρόσωπο του Marseille σήμαινε πως δεν υπήρχε κάποιος άλλος τρανός πιλότος να αναλάβει τα ηνία μετά τον θάνατο αυτού του μονομάχου.