Οι ανύπαρκτες (;) ΑΠΕ και τα υπαρκτά (;) πετρέλαια της Ελλάδας (Μέρος 2ο)

Πριν σχεδόν τρία χρόνια είχα γράψει ένα μικρό άρθρο σχετικά με τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας. Μετά από αναμόχλευση του θέματος από έναν φίλο και τη γενικότερη κατάσταση της οικονομίας της χώρας, νομίζω ότι οφείλω να επανέλθω. Διότι όπως είπε και ο σπουδαίος Νικόλαος Πλαστήρας, το να βλέπεις ότι η χώρα σου καταστρέφεται κι εσύ δδεν κάνεις τίποτε για αυτό είναι σα να την καταστρέφεις εσύ ο ίδιος.

Κάποιοι θα σταμάτησαν την ανάγνωση, μόνο και μόνο επειδή είδαν το όνομα του Πλαστήρα. Δεν είναι έτσι όμως το σωστό. Δεν μπορούμε να πάμε μπροστά τη χώρα με το να φοράμε κομματικές παρωπίδες. Δε γίνεται οποιαδήποτε ενέργεια του ανθρώπου που έοχυμε απέναντί μας να είναι λανθασμένη απλά και μόνο λόγω ιδεολογίας. Δηλαδή αν κάποιος του ΠΑΣΟΚ περνάει το φανάρι με πράσινο, οι του ΚΚΕ θα πρέπει να το περνούν με κόκκινο; Απλά και μόνο λόγω ιδεολογίας; Οι ΝεοΔημοκράτες δηλαδή να μη βγουν ποτέ σε δρόμο με φανάρια έτσι;!

Ας αφήσουμε όμως το μικροκομματικό χιούμορ στην άκρη και ας περάσουμε σε κάποιες σκέψεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να συνδράμουν ένα μικρό λιθαράκι στην έξοδο της χώρας από την κινούμενη άμμο στην οποία έχει βρεθεί και ταυτόχρονα, στην έξοδό της στις αγορές (να σημειωθεί ότι, αν αξιωθώ το ιστολόγιο αυτό να υπάρχει μετά από πολλά χρόνια, θέλω να γνωρίζουν όλοι ότι η φράση αυτή για έξοδο στις αγορές είχε φορεθεί πολύ την τριετία 2013-2015).

Δε θα σας μιλήσω ως οικονομολόγος ούτε ως λογιστής, γιατί δεν είμαι τίποτε από τα δύο- και για να πω την αλήθεια μου τη μαύρη, σιχαίνομαι την εποχή εκείνη του οικονομικού έτους που πρέπει να κάνω τη φορολογική μου δήλωση. Θα σας μιλήσω ως θετικός επιστήμονας που πιστεύει ότι κάτι σκαμπάζει από ιδέες και λύσεις. Γιατί τι είναι ένας μηχανικός εξάλλου, αν δεν προσφέρει λύσεις; Σε αυτό το δεύτερο μέρος, θα αναφερθώ κατά κάποιον τρόπο φιλολογικά σε αυτά που μπορούμε να κάνουμε ως κράτος προκειμένου να δούμε… άσπρη μέρα.

Το χρέος της χώρας μας και της όποιας χώρας, εκφράζεται βασικά με δύο τρόπους. Τον απόλυτο και τον σχετικό (σας προειδοποίησα ότι θα σας μιλήσω ως θετικός επιστήμονας). Ο απόλυτος έχει μονάδα μέτρησης μία νομισματική μονάδα (λίρα, ευρώ, δολλάριο). Πόσα χρωστάμε στον τάδε σε κάποιο νόμισμα. Ο σχετικός, εκφράζεται ως ποσοστό επί του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) ή GDP (Gross Domestic Product) στην αγγλικήν. Κοινώς, πόσα χρωστάς σε σχέση με αυτά που παράγεις. Δεν υπάρχει λάθος ή σωστό. Και από τους δύο τρόπους έκφρασης εξάγεται κάποιο πολύ χρήσιμο συμπέρασμα.

Αυτή τη στιγμή, Ιούλιο του 2015, χρωστάμε σχεδόν 0.3 τρις ευρώπουλα ή αλλιώς 300 δις ευρώπουλα στους εταίρους μας της νομισματικής ένωσης της Γηραιάς Ηπείρου. Μίας ένωσης της οποίας το ΑΕΠ ήταν το 2012, κάτι λιγότερο από 10 τρις. Για να το δούμε λίγο πιο… τοπικά το θέμα, αναλογικά, είναι σαν τα Δωδεκάνησα να χρωστάνε στην Ελλάδα του ΑΕΠ των 242δις Ευρώ, το ποσό των 7 δις ευρώ. Πώς αποπληρώνεις λοιπόν, ένα χρέος; Συνήθως η αποπληρωμή του γίνεται ως ποσοστό επί των εξαγωγών του κράτους. Και τίθεται το εύλογο ερώτημα. Εμείς ως κράτος, τι εξάγουμε; Και αν πάμε το ερώτημα ακόμη πιο πίσω, τι παράγουμε για να το εξάγουμε κιόλας;

Το ερώτημα αυτό ενώ φαίνεται απλοϊκό, έχει κάποιες παραμέτρους που οφείλουμε να ξαναδούμε. Κατ’ αρχάς, η μεγάλη μας δύναμη, παραγωγικά, σε προϊόν χειροπιαστό και μετρήσιμο, είναι η γεωργία. Είμαστε ως χώρα, από τους κορυφαίους παραγωγούς σε λάδι (τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά), κρασί (ποιοτικά) και ακτινίδια (ποιοτικά και ποσοτικά). Αν και η Κίνα είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού στις ποσότητες αυτών των αγαθών (εκτός του οίνου), εντούτοις, η ποιότητά τους είναι αμφιλεγόμενη και η εγχώρια κατανάλωση πολύ μεγάλη. Διάφορα είδη εσπεριδοειδών επίσης θα μπορούσαν να αποτελέσουν καλό εξαγωγικό όπλο για τη χώρα- αρκεί να μη στοχεύσουμε τη Βαλένθια!

Πριν λίγα χρόνια, ο συνεταιρισμός της Νάουσας κατάφερε μεγάλη εξαγωγική επιτυχία στην Κίνα πουλώντας από σχεδόν όλη την παραγωγή της χρονιάς, κάθε φιάλη κρασιού, για ένα αστρονομικό- για τα ελληνικά δεδομένα- ποσό. Αυτή τη στιγμή μου διαφεύγει το ποσό αλλά κάνοντας μία γρήγορη αναζήτηση στο «Γοογλε» σίγουρα θα το βρείτε. Καταφέραμε και είχαμε έριδες και πάθη μεταξύ μας με αυτή τη σπουδαία επιτυχία αλλά δε θα επεκταθώ επ’ αυτού- τους λόγους τους ανέφερα στην εισαγωγή μου.

Τι άλλο εξάγουμε; Μα φυσικά, τουρισμό. Μπορεί να «εισάγουμε» τουρίστες, αλλά εξάγουμε τουρισμό. Ποιός σκανδιναβός ή βορειοευρωπαίος τουρίστας δε θέλει να ζήσει την εμπειρία του Mama Mia ή απλά τη γεμάτη βιταμίνη D, καλοκαιρινή ηλιακή ακτινοβολία που απλόχερα χάρισε η Φύση στην πατρίδα μας;

Συνοπτικά, είδαμε τις κυριότερες πλουτοπαραγωγικές μας δραστηριότητες- πλην της ναυτιλίας βεβαίως- στις οποίες νομίζω δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει ότι αποτελούν την κύρια πηγή συναλλάγματος για τη χώρα. Ας εξετάσουμε τώρα ποιοί άλλοι τομείς θα μπορούσαν να αναπτυχθούν και πώς οι ήδη αναφερθέντες θα μπορούσαν να προσφέρουν σε ένα περιβάλλον στο οποίο επιβάλλεται η αύξηση των εσόδων της χώρας.

Ο τουρισμός είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο του- όποιου- πλούτου της χώρας. Μονίμως παλεύαμε μεταξύ της πλήρους ξενοφιλίας προς τους τουρίστες και της απόλυτης ξενοφοβίας. «Σταθείτε ρε παιδιά» ρώτησε η καμήλα, «ευθεία δεν υπάρχει;» Και αυτό που αναφέρθηκε παραπάνω για ελληνικό καλοκαίρι και ήλιο είναι το μεγαλύτερο σφάλμα μας ως τουριστικός προορισμός. Γιατί ναι, το ελληνικό καλοκαίρι όντως «δεν παίζεται» αλλά υπάρχουν πολλά είδη τουρισμού που θα μπορούσαν να βρουν πρόσφορο έδαφος στη χώρα μας…

Όταν η Κύπρος και το Ισραήλ διαφημίζουν τους τόπους τους ως «καλοκαίρι όλον τον χρόνο», δεν είναι χαζοί. Κάτι παραπάνω ξέρουν. Round-year τουρισμό λοιπόν και στην Κρήτη. Ναι, δε λέω, φέτος κάναμε αμάν να δούμε καλοκαίρι στη μεγαλόνησο αλλά φέτος, κόντεψε να πλημμυρίσουν και τα υψώματα του Γκολάν από τις βροχές…

Θα μπορούσαν επίσης, μέρη τα οποία κατέχουν το θέμα του χειμερινού τουρισμού, να ανοίξουν τις πόρτες τους και στον Ευρωπαίο καταναλωτή. Δε χρειάζονται πολλά. Τη σήμερον ημέρα, αρκούν λίγες φωτογραφίες στα social media, ορισμένων προσωπικοτήτων του θεάματος από την Ευρώπη στη χιονισμένη Αράχοβα, ή τα χιονισμένα Καλάβρυτα (τα παραδείγματα είναι ασφαλώς ενδεικτικά και σε καμία περίπτωση περιοριστικά!) για να έρθει η χιονοστιβάδα.

Ο ιστορικός τουρισμός είναι ένας κλάδος που είναι επίσης ευθέως συνδεδεμένος με την Ελλάδα. Όπου σταθούμε κι όπου βρεθούμε, ζητάνε να υποκλιθεί ο κόσμος στο μεγαλείο της ελληνικής φιλοσοφίας και της δημοκρατίας. Δεν καταλαβαίνουμε όμως ότι γελάνε πίσω από την πλάτη μας γιατί αντιλαμβάνονται ότι τρίζουν τα κόκκαλα όλων εκείνων που δίδαξαν (πχ Πλάτων), μεγαλούργησαν (πχ Περικλής) ή και πέθαναν (πχ Σωκράτης) για ιδανικά που εμείς σήμερα απλά απεμπολούμε ενώ θα μπορούσαν να λειτουργούν υπέρ ημών. Ποιός ξένος, ο οποίος ασχολείται με την ιστορία, τη φιλοσοφία ή την αρχαιολογία δε θα ήθελε να έρθει και να περπατήσει στην κοιτίδα του πολιτισμού; Ποιός καθηγητής φιλοσοφίας, αρχαίας ιστορίας ή κλασικής φιλολογίας δε θα ήθελε να μπορεί να δώσει στους φοιτητές του την ευκαιρία να περάσουν μερικές μέρες ή και εβδομάδες στον τόπο που γέννησε και ανέθρεψε όλους αυτούς τους μεγάλους άνδρες των γραμμάτων, της τέχνης και του πολιτισμού; Γιατί να μην υπάρχουν οι υποδομές να γίνει οργανωμένα αυτό;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι η ιστορία της Ελλάδας δεν τελειώνει με την κατάκτηση από τους Ρωμαίους ή την επανάσταση του ’21. Η Ελλάδα υπήρξε το έδαφος στο οποίο εκτυλίχθηκαν κάποιες από τις πιο σπουδαίες μάχες του Β’ ΠΠ. Χρόνια τώρα, κάθε Μάιο συρρέουν από τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία βετεράνοι της μάχης της Κρήτης και απόγονοί τους, στη μεγαλόνησο. Συμμετέχουν στις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής προς τους πεσόντες. Λέγεται ότι το ιστορικό και αιματοβαμμένο αεροδρόμιο του Μάλεμε θα δοθεί προς εκμετάλλευση. Άραγε πώς θα το εκμεταλλευτούμε; Καιροσκοπικά ή μακροπρόθεσμα; Μήπως θα ήταν ιδανικό μέρος για ανάπτυξη ιστορικού τουρισμού; Εκδηλώσεις όπως αναβίωση της μάχης για την κατάληψη του αεροδρομίου, πτώση αλεξιπτωτιστών, εκδρομές στα υπόλοιπα μέρη που χύθηκε το αίμα της αφρόκρεμας των ενόπλων δυνάμεων της ναζιστικής Γερμανίας και των ηρωικών νεοζηλανδών αντιπάλων τους. Ακόμη και συνέδρια θα μπορούσαν να οργανωθούν με φόντο τη μάχη της Κρήτης και το αεροδρόμιο. Τα ξενοδοχεία στη γύρω περιοχή υπάρχουν και είναι επαρκέστατα. Μόνο λίγη αλλαγή προοπτικής απαιτείται.

Ο επιστημονικός τουρισμός είναι άλλος ένας τομέας που θα μπορούσε να αναπτυχθεί με ευκολία. Με τόσα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα να «παράγουν» τόσους επιστήμονες ανά έτος, αντί να τους «εξάγουμε» θα μπορούσαμε να συνδυάσουμε τον επιστημονικό προσανατολισμό τους με την ιστορία της χώρας (π.χ Δημητσάνα, μπαρουτόμυλος) ή το ενεργειακό μας δυναμικό.

Ο αγροτουρισμός επίσης θα μπορούσε να ανθίσει σε ανοιχτούς διαύλους με το εξωτερικό. Να πάρουν μία γεύση οι βορειοευρωπαίοι πώς βγαίνει το λάδι ή το κρασί. Με σύγχρονες μεθόδους ή παραδοσιακές ή συνδυασμό αυτών. Πώς παράγονται όλα αυτά τα τυριά όπως η φέτα, η γραβιέρα, το λαδοτύρι, η χτυπητή και πολλά ακόμη που έχουμε εμείς και εκείνοι δεν τα γνωρίζουν. Νομίζω φαίνεται καλά πώς θα μπορούσαν να απασχοληθούν νέοι επιστήμονες και σε αυτόν τον τομέα αγροτικής/ τουριστικής ανάπτυξης.

Επειδή μιλήσαμε για τουρισμό και επιστήμη, να κάνω απλά μία επισήμανση, έτσι για λόγους πληρότητας… Επιστημονικό προσωπικό των σχετικών κλάδων, με τις απαραίτητες γνώσεις αλλά πάνω απ’ όλα με μεράκι και αγάπη για την παράδοση και τον τόπο, θα μπορούσε να συνδράμει σημαντικά στην μεγιστοποίηση της παραγωγής (ποιοτικά και ποσοτικά) των αγροτικών προϊόντων που έχουν αναφερθεί παραπάνω. Παράμετροι όπως η τυποποίηση, ο ποιοτικός έλεγχος και η διασφάλιση ποιότητας, ναι μεν ανεβάζουν το κόστος ενός προϊόντος αλλά ταυτόχρονα ανοίγουν πόρτες σε αγορές που χωρίς αυτά, απλά παραμένουν κλειστές.

Και τα παραπάνω είναι καλά και αναντίρρητα, ωφέλιμα για τον τόπο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν αποδίδουν αμέσως και δεν προσφέρουν και πολλά στην οικονομία της χώρας. Σε βραχυπρόθεσμη βάση, περισσότερα προσφέρουν στο image της χώρας στο εξωτερικό, παρά στην οικονομία της στο εσωτερικό! Για τη συντριπτική πλειοψηφία όλων των παραπάνω περιπτώσεων, μιλάμε για μικρές ή μεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις σε συνεργασία με κρατικούς φορείς (επιστημονικός ή ιστορικός τουρισμός) και αγροτικές επιχειρήσεις. Το κράτος θα μπορεί να προσβλέπει σε έσοδα από τη φορολογία αυτού του είδους ανάπτυξης, αλλά πάντα, χωρίς να τη στραγγαλίζει. Πρέπει όμως να γίνει η αρχή γιατί προσφέρουν σημαντικά στη βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό. Και όσο το καθυστερούμε, τόσο ο χρόνος θα μετράει αντίστροφα για μας…

(Συνεχίζεται…)

Είπα πολλά και σίγουρα έχω δημιουργήσει πολλές απορίες, διαφωνίες ακόμη και ενστάσεις ίσως. Δικαιολογημένα. δε διεκδικώ σε καμία περίπτωση το αλάθητο και ασφαλώς θα υπάρχουν κενά στους παραπάνω συλλογισμούς. Στο 3ο μέρος της σειράς, γίνεται μία προσπάθεια διεύρυνσης της οπτικής μας επί του θέματος και επίλυσης ορισμένων εξ αυτών των αποριών. Αναμένω και προσβλέπω στη δική σας εμπνευσμένη συμμετοχή για τη βελτίωση των παραπάνω σκέψεων και προτάσεων. Stay tuned…